bron:PaltheOberman.nl

Op 12 maart 2020 kondigde het kabinet aan dat vanwege het COVID-19-virus iedereen die daartoe in staat was zoveel mogelijk moest thuiswerken. Voorlopig kent dit advies nog geen einddatum en is thuiswerken voor velen de (tijdelijke) standaard geworden. Uit onderzoek is gebleken dat de helft van de thuiswerkers hier een positieve ervaring mee heeft en verwachten veel werknemers ook na de coronacrisis thuis te blijven werken.

Het recht van de werknemer op aanpassing van de arbeidsplaats, naar bijvoorbeeld de thuiswerkplek, is echter beperkter dan het recht op aanpassing van de arbeidsduur of werktijd. Het wetsvoorstel ´Werken waar je wil´ heeft als doel hier verandering in te brengen.

Huidige wetgeving: Wet flexibel werken

De Wet flexibel werken regelt de rechten van de werknemer ten aanzien van arbeidsduur, werktijd en arbeidsplaats. Als een werknemer zijn arbeidsplaats wil wijzigen, kan een verzoek daartoe worden ingediend bij de werkgever, mits hij/zij een half jaar bij de betreffende werkgever in dienst is. Na indienen van het verzoek is de werkgever verplicht om in overleg te treden met de werknemer. De werkgever neemt het verzoek weliswaar in overweging, maar kan het vervolgens op iedere grond afwijzen.

Dit is anders bij een verzoek tot wijziging van de arbeidsduur of werktijd. In dat geval moet het verzoek door de werkgever worden ingewilligd, tenzij sprake is van zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen. De werkgever dient vervolgens bij afwijzing van het verzoek te motiveren waarom sprake zou zijn van zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen.

Bij zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen moet worden gedacht aan economische, technische of operationele belangen die ernstig zouden worden geschaad indien het verzoek wordt ingewilligd. Daarvan is volgens de Wet flexibel werken onder meer sprake bij ernstige problemen op het gebied van veiligheid of van rooster-technische aard.

Wetsvoorstel ‘Werken waar je wil’

Op 19 november 2020 is daarom het wetsvoorstel ´Wet werken waar je wil´ ter internetconsultatie voorgelegd. Het wetsvoorstel wil niet alleen thuiswerken tijdens de coronacrisis stimuleren, maar beoogt ook in te spelen op de veranderde standaard ten aanzien van thuiswerken. De initiatiefnemers menen dat na de coronacrisis veel afgewisseld zal worden tussen thuiswerken en werken op locatie, waardoor het recht op thuiswerken en het recht op werken op locatie in die zin even belangrijk zijn.

De wet ‘Werken waar je wil’ wijzigt op enkele punten de Wet flexibel werken. Met de voorgestelde aanpassing zal het verzoek tot wijziging van de arbeidsplaats voortaan op dezelfde manier worden behandeld als een verzoek tot aanpassing van de werktijd of arbeidsduur. Dit betekent dat de werkgever een verzoek tot thuiswerken moet inwilligen, tenzij sprake is van zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen die zich hiertegen verzetten. De werkgever dient bij afwijzing van het verzoek te motiveren waarom sprake is van een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang. Hierdoor wordt de positie van de werknemer om een keuze te maken tussen thuiswerken of werken op locatie, versterkt.

Toepassingsbereik ´Wet werken waar je wil´

De Wet flexibel werken, en daarmee het wetsvoorstel ´Werken waar je wil´, is van toepassing op werkgevers met tien of meer werknemers. Van het wetsvoorstel kan worden afgeweken wanneer op de arbeidsovereenkomst een cao van toepassing is waarin een relevante bepaling over de arbeidsplaats is opgenomen. Indien geen cao van toepassing is (of de cao geen relevante bepaling bevat), kan de werkgever met overeenstemming van de ondernemingsraad (of personeelsvertegenwoordiging) afwijken voor een periode van 5 jaar.

Gevolgen voor de zorgplicht van werkgevers

In het kader van de Arbeidsomstandighedenwet geldt de thuiswerkplek van de werknemer als de arbeidsplaats. Dit betekent dat ook als de werknemer thuis werkt, de werkgever dient te zorgen voor een veilige en gezonde werkplek. Volgens de Arbeidsomstandighedenwet is de werkgever verplicht te zorgen voor een ergonomisch ingerichte (thuis)werkplek en dient hij een beleid te voeren op het gebied van psychosociale arbeidsbelasting. De ´Wet werken waar je wil´ brengt hier geen verandering in.

Momenteel ligt het wetsvoorstel voor een spoedadvies bij de Raad van State. Nadat de Raad van State advies heeft gegeven, wordt het wetsvoorstel behandeld door de Eerste en Tweede Kamer.