Werken op hoogte brengt risico met zich mee. Waarom vergeten we dat zo vaak?

Om te voorkomen dat werknemers die op hoogte werken naar beneden kukelen, kun je vertrouwen op persoonlijke beschermingsmiddelen. Maar in de lijn van de arbeidshygiëne is het zaak er eerst voor te zorgen dat het gevaar om te beginnen niet bestaat. Wie daarop beknibbelt, krijgt de rekening gepresenteerd.

Neem deze recente rechtszaak. In maart 2016 staat een Duitse vastgoedinvesteerder voor de rechter tegenover twee Nederlandse bedrijven. Inzet is een restaurant in een park in Rotterdam dat is opgeleverd zonder mogelijkheid om op een veilige manier de glazen te wassen. De Duitse eigenaar is volgens het huurcontract met de uitbater van het restaurant verplicht om de ramen vier keer per jaar te laten lappen. De kosten van de aanleg van de dakveiligheidsvoorziening bedragen 72.600,- euro inclusief btw. Geld dat het Duitse WestInvests terug wenst te zien van het Nederlandse vastgoedbedrijf van wie hij het winkelcentrum met restaurant had gekocht. Want een hoogwerker kan het restaurant volgens WestInvests niet bereiken via het park. Het gebruikmaken van een hoogwerker vanaf de straatzijde zou onevenredig veel hinder meebrengen en de methode van schoonmaken zou volgens WestInvests in strijd zijn met de geldende arbonormen. WestInvest beroept zich op de ‘Risico-Inventarisatie en –Evaluatie (RI&E) voor de Schoonmaak- en Glazenwassersbranche, Module Glas- en Gevelreiniging: Veilig werken op hoogte’ van mei 2007.

Wetgeving

Er bestaat geen wetgeving waarin specifiek is bepaald onder welke omstandigheden glasbewassing met een hoogwerker uitgevoerd mag worden. De module waarop WestInvest zich beroept, betreft geen algemeen verbindend voorschrift waarvan naleving afgedwongen kan worden. Dat neemt volgens de rechter niet weg dat de module als een gezaghebbend document aangemerkt kan worden. Uit het voorwoord blijkt dat de module onderdeel uitmaakt van de branche risico-inventarisatie en –evaluatie die wordt uitgegeven door de Stichting Raad voor Arbeidsverhoudingen voor de Schoonmaak- en Glazenwassersbranche (RAS).

Stabiele ondergrond

De aangeklaagde partij heeft zijn eigen deskundigen ingeschakeld, die stelt dat in bepaalde situaties ramen mogen worden gelapt met een wassteel vanaf een hoogwerker. Iets waar de RI&E niets van wil weten. “Mobiele arbeidsmiddelen, zoals hoogwerkers, (…) worden niet beschouwd als een vlakke en stabiele ondergrond. Vanaf deze middelen is de wassteelmethode dus niet toegestaan (verlengd wasgereedschap wel, tot maximaal twee meter inclusief wisserlengte).”

Ondeugdelijk

De rechter ziet geen enkele reden om glazenwassers het restaurant schoon te laten maken op een manier die volgens de branche-RI&E gevaarlijk is. En aangezien er geen andere manier is geleverd om de glazen op een veilige manier te wassen, is het gebouw dus ondeugdelijk opgeleverd. De projectontwikkelaar die het gebouw heeft verkocht, draait daarom toch op voor de kosten van de dakveiligheidsvoorziening.

Intrinsieke veiligheid

Het is een voorbeeld van de intrinsieke veiligheid waarnaar het platform Preventie Valgevaar streeft. Het platform maakte vorig jaar een doorstart en stelde toen een startnotitie op. Werken op hoogte moet veilig zijn is het uitgangspunt. “Ons doel is het valgevaar te reduceren door de intrinsieke veiligheid van werkplekken te vergroten. Dat vertaalt zich bijvoorbeeld in voorzieningen aan gebouwen, die het mogelijk maken om zonder additionele middelen en/of zonder persoonlijke valbeschermingsmiddelen veilig te werken. Het uitgangspunt van een eigenaar, beheerder en ondernemer zou moeten zijn: zo veilig mogelijk werken.”

Voorschriften

Ook wanneer het niet mogelijk is om permanente beveiliging aan te brengen – bijvoorbeeld omdat het werk tijdelijk van aard is, zoals in de bouw – moeten werkgevers zorgen voor zoveel mogelijk beveiliging, anders dan het aanbieden van persoonlijke beschermingsmiddelen. Voor werken op hoogte in de bouw gelden de volgende voorschriften:

·         Als op hoogte wordt gewerkt, moet er aan de rand een minstens 1,00 m hoog leuning- of hekwerk zijn geplaatst; dit geldt altijd voor werkhoogten vanaf 2,50 m, en bij geringere hoogten als er sprake is van risicoverhogende factoren zoals water of gevaarlijke obstakels onder de werkplek. Wanneer de werkzaamheden meer dan 4 meter vanaf de rand uitgevoerd worden, kan leuningwerk achterwege blijven.

·         De regels en stijlen zijn zodanig geplaatst dat een kubus met een zijde van 0,47 m de openingen niet kan passeren (een gesloten plaatwerk mag ook).

·         Het leuningwerk is sterk genoeg, dat wil zeggen dat het op de meest ongunstige plaats een verticale kracht van 125 kg en een horizontale van 30 kg kan doorstaan zonder te bezwijken of te verplaatsen. De maximale overspanningen van verschillende leuninguitvoeringen zijn weergegeven in Werken op daken.

bron: http://arbo-online.nl