Bron:COBOUW

Het aantal dodelijke bouwongevallen ligt lager dan voorgaande jaren. Dat is goed nieuws. Toch valt er over de aantallen te discussiëren. “De criteria van de Inspectie SZW zijn voor ons te nauw.”

Een bouwongeval dat geen bouwongeval is. Dat kan zomaar gebeuren als het niet aan de criteria ‘voldoet’. Zo hebben de cijfers van de Inspectie SZW alleen betrekking op arbeidsongevallen. Hierbij gaat het om mensen die, onder het gezag van een werkgever, door een gebeurtenis tijdens hun werktijd of werkzaamheden schade oplopen aan hun gezondheid. Sommige incidenten met dodelijke afloop die dan wel degelijk met de bouw te maken hebben, worden niet meegenomen in de cijfers.

Bouwplaats afschermen

Het kan bijvoorbeeld gaan om voorbijgangers die slachtoffer worden van een incident op de bouwplaats. Of het tragische ongeval afgelopen jaar waarbij een jongetje om het leven kwam toen hij tijdens het spelen onder bouwmateriaal werd bedolven. Het zou gaan om een particulier terrein waar een bouwput was. Dit komt niet terug in de cijfers van de bouw.

“Ik vind dat dit ongeval zeker wel tot de bouw kan worden gerekend”, zegt Werner van Eck, programmamanager Veiligheid bij Heijmans en lid van de kerngroep van de Governance Code Veiligheid Bouw (GCVB). “Je hebt een verantwoordelijkheid om jouw bouwplaats af te schermen en ongelukken te voorkomen. Hier kunnen we en moeten we als bouw van leren omdat dit risico op iedere bouwplaats van toepassing is.”

In de Arbowet staat ook dat een werkgever maatregelen moet nemen om gevaar voor derden, zoals voetgangers, te voorkomen. “Als de Inspectie SZW constateert dat dit niet het geval is, kan daarop gehandhaafd worden”, schrijft woordvoerder Elizabeth Palandeng. Maar: “Ongevallen met derden vallen niet onder de wettelijke definitie van een arbeidsongeval.”

Criteria te nauw

Met de Inspectie SZW voerde de GCVB gesprekken om zo tot een beter overzicht te komen van het aantal doden in de bouw. De Inspectie SZW kwam op een totaal van dertien dodelijke incidenten, de GCVB houdt veertien aan.

“De criteria van de Inspectie SZW zijn voor ons te nauw”, zegt Van Eck. “Als er bijvoorbeeld iets gebeurt met een zzp’er op onze bouwplaats, dan noemen wij dat een bouwongeval.”

Zzp’ers kunnen inderdaad buiten de cijfers vallen, als zij niet onder het gezag staan van een werkgever, of bijvoorbeeld een opdracht uitvoeren voor een particulier. Opvallend: ook directeuren staan niet onder het gezag van een werkgever. Wanneer een directeur een ongeval krijgt op een bouwplaats, wordt dit niet meegenomen in de cijfers.

Andere sectoren

Als er wel sprake is van een arbeidsongeval, dan wordt dat ondergebracht bij een sector. “Het kan zijn dat een ongeval plaatsvindt op een bouwplaats, maar dat het slachtoffer bij een bedrijf werkt dat in een andere sector actief is”, schrijft Palandeng. “Bijvoorbeeld in de transportsector. Het arbeidsongeval wordt dan binnen die sector geregistreerd.”

Een arbeidsongeval op een bouwplaats hoort dus pas bij de bouw als de uitgevoerde werkzaamheden ook gerekend worden tot bouwactiviteiten. Om dit te bepalen wordt gekeken naar een aantal SBI-codes.

Echte getal

Ligt het ‘echte’ getal van dodelijke bouwongevallen dan hoger? “Ja, wat is het echte getal?” zegt Van Eck. “Die lijst is dus niet zo simpel als het lijkt. Het is in ieder geval schrijnend dat we van een deel van deze dodelijke ongevallen als branche niet weten wat er is gebeurd, laat staan wat we ervan hebben geleerd. De Inspectie SZW is daar ook mee bezig, om te kijken wat ze kunnen betekenen.”

De GCVB gaat nog aan de slag om zelf een concrete definitie op te stellen van bouwongevallen, zegt Van Eck. “Dan kunnen we in de toekomst appels met appels vergelijken en ook iets leren van deze ongevallen.”

Al een aantal jaar is het doel om naar nul doden per jaar te gaan, maar vooralsnog lukt dat niet. Cobouw-journalist Petra Platschorre duikt in de wereld van veiligheid om erachter te komen waar het misloopt en waar het goed gaat.

Heb je vragen, tips of opmerkingen? Of heb je zelf ooit een bouwongeval meegemaakt en zou je graag je verhaal willen delen? Mail dan naar: petraplatschorre@vakmedianet.nl