We weten steeds meer van het ontstaan van beroepsziekten. Werkgevers, werknemers en bedrijfsartsen maken ook vaker melding van beroepsziekten, maar alle kennis en aandacht heeft helaas nog geleid tot minder risico’s op de werkvloer.

In 2011 was er sprake van een lichte stijging tot ongeveer 300 meldingen per 100 duizend werkenden. In 2010 was dat nog 260. Dit blijkt uit het rapport ‘Beroepsziekten in Cijfers 2012’ van het Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid AMC dat vandaag is verschenen.

Het rapport wordt jaarlijks opgesteld in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en geeft een overzicht van het aantal en de aard van beroepsziekten en de verspreiding binnen sectoren en beroepen in Nederland. Daarnaast beschrijft het ook wetenschappelijke en maatschappelijke ontwikkelingen rond verschillende beroepsziekten

Vijf meest voorkomende beroepsziekten
Psychische klachten kwamen in 2011 het meest voor (102 per 100 duizend). Ook zijn veel aandoeningen aan het houding- en bewegingsapparaat gerapporteerd (92 per 100 duizend). Op de derde plaats staan gehooraandoeningen (59), op 4 huidaandoeningen en infectieziekten (beide 15) en op plaats 5 staan luchtwegaandoeningen (5 per 100 duizend).

De helft van de beroepsziektemeldingen komt voor bij werknemers van 51 jaar en ouder. Bij 36 procent van de werknemers is sprake van tijdelijke arbeidsongeschiktheid en bij 6 procent van blijvende arbeidsongeschiktheid.

Psychische klachten
Bij werkgebonden psychische aandoeningen gaat het meestal om overspannenheid of burnout. Hierdoor verzuimen mensen relatief lang. De meest getroffen sectoren zijn de gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening, het onderwijs, het openbaar bestuur en defensie, de financiële sector en de bouw.

Hoge werkdruk, stress en ongewenst gedrag van collega’s en/of klanten zijn de oorzaak van de psychische aandoeningen. De re-integratie bij psychische klachten blijkt sneller te gaan, als daarbij terugkeer naar werk centraal staat.

Spier- en gewrichtsklachten
Mensen die aandoeningen van spieren en gewrichten op het werk oplopen, doen dat doordat ze te zwaar tillen, bukken of vaak dezelfde herhaalde bewegingen maken. Ook een moeilijke werkhouding is de oorzaak van spier- en gewrichtsklachten. Deze klachten komen vaak voor in de bouw, vervoer, opslag en industrie.

Deze beroepsziekten komen nog steeds veel voor, omdat weinig organisaties actief beleid voeren om deze aandoeningen te voorkomen.

Lawaai wordt onderschat
Werkgevers passen weinig preventieve maatregelen toe om problemen door lawaai op de werkplek te beteugelen. Bovendien lijkt het erop dat veel brancheorganisaties de problemen van gehoorschade op de werkvloer onderschatten.

Samenwerken voor schone lucht
Het aantal meldingen van werkgerelateerde astma is verdubbeld, maar deze toename is vooral toe te schrijven aan het actieve opsporingsprogramma binnen de bakkerssector. Beroepsastma komt niet alleen door blootstelling aan allergenen, maar ook door chronische of een eenmalig hoge blootstelling aan irriterende stoffen.

Om infectierisico’s tegen te gaan, moet de bedrijfsarts goed samenwerken met de publieke, veterinaire, en curatieve gezondheidszorg.

Werk kan risicofactor zijn voor diabetes en kanker
Het aantal gevallen van diabetes type 2, een belangrijke risicofactor voor hart- en vaatziekten, stijgt wereldwijd sterk. Naast een toename van overgewicht zijn er aanwijzingen dat ook werkfactoren zoals stress, ploegendienst en beroepsmatige blootstelling aan oplosmiddelen tot een verhoogd risico op diabetes type 2 leiden. Reden om daarop te letten bij de preventie en behandeling van deze aandoening.

Ook komt er steeds meer kennis beschikbaar die wijst op een verband tussen werk en ernstige chronische aandoeningen als hart- en vaatziekten en kanker.

Minder ziek van oplosmiddelen
Bij enkele beroepsziekten is succes geboekt. Zo is het aantal gediagnosticeerde nieuwe gevallen van CTE, een neurologische ziekte veelal veroorzaakt door organische oplosmiddelen, sterk gedaald in de afgelopen jaren. Door actieve signalering van deze beroepsziekte en nieuwe wetgeving zijn werknemers in de verschillende branches minder aan organische oplosmiddelen blootgesteld.