Bron: Inspectie SZW
Driekwart van de getoetste RI&E’s in de (niet representatieve) steekproef is niet volledig en/of betrouwbaar bevonden voor I-SZW na toetsing. De kwaliteit van door gecertificeerde personen getoetste RI&E’s is beter bevonden dan toetsingen verricht door andere typen toetsers (bedrijfsartsen en onbevoegden). I-SWZ concludeert dat toetsing als instrument niet in alle gevallen leidt tot een volledige en betrouwbare RI&E.
Arbokerndeskundige
Onderzocht is de mate waarin het certificaat arbokerndeskundige bijdraagt aan de volledigheid en betrouwbaarheid (de kwaliteit) van de getoetste RI&E. Dit rapport beschrijft het onderzoek en heeft tot doel verbeterpunten te signaleren.
Iedere werkgever dient te zorgen voor een veilige en gezonde werkomgeving. De werkgever dient daartoe een RisicoInventarisatie & -Evaluatie (RI&E) op te (laten) stellen. Een wettelijke gecertificeerde arbokerndeskundige moet die RI&E toetsen. Die toets is bedoeld om, onafhankelijk, te bepalen of de inventarisatie volledig is en of de evaluatie betrouwbaar is (de ‘kwaliteit’ van de RI&E).
Als bevoegd toetser worden aangemerkt
(1) de gecertificeerde arbokerndeskundige en
(2) de geregistreerde bedrijfsarts.
Het onderzoek
In het onderzoek zijn 77 RI&E’s die door een toetser zijn beoordeeld, bekeken door een inspecteur in de praktijk. Deze steekproef van RI&E’s levert geen representatief beeld, maar indiceert waar tekortkomingen van het stelsel zitten. Tevens zijn enquêtes afgenomen bij werkgevers en gecertificeerde arbokerndeskundigen en zijn interviews gehouden met overige belanghebbende stelselactoren.
Gebaseerd op de bevindingen in dit onderzoek, signaleert Inspectie SZW dat de werkgever, voor de borging van de kwaliteit van zijn getoetste RI&E, niet zondermeer kan vertrouwen op de (bijdrage van de) toetsing en daarmee op de borging van het persoonscertificaat arbokerndeskundige.
Met betrekking tot dat persoonscertificaat arbokerndeskundige leert het onderzoek namelijk dat een toetsing niet betekent dat de RI&E, na toetsing, volledig en betrouwbaar is of daartoe (dwingend) leidt. Driekwart van de getoetste en in de praktijk aangetroffen RI&E’s is niet volledig en/of betrouwbaar. Wel zien we dat het certificaat arbokerndeskundige een bevorderende kwalitatieve bijdrage levert aan de getoetste RI&E en dat deze bijdrage groter is als de toetsing betrekking heeft op gevaarsaspecten die vallen binnen de eigen kerndeskundigheid (Veiligheidskunde, Arbeidshygiëne, Arbeid- & Organisatiedeskundigheid).
Verder leert het onderzoek dat namen van gecertificeerde arbokerndeskundigen als ook hun certificaatnummers zonder toestemming van die arbokerndeskundige gebruikt worden door derden. Dit resulteert in onrechtmatig afgegeven bewijzen van toetsing.
Geen definitie voor toetsen
Naast bovengenoemde blijkt uit het onderzoek ook dat er op dit moment geen sprake is van een definitie voor ‘toetsen’, er géén gestandaardiseerde werkwijze is als het gaat om de uitvoering van de taak ‘toetsen’, er geen vastgesteld (wettelijk) en duidelijk normenkader is betreffende de inhoud en het op te leveren eindproduct en dat er te weinig toezicht is op de rechtmatigheid als ook de kwaliteit van de toetsing.
Kwaliteit toetsen kan worden verbeterd
Ondanks dat het certificaat een positief bevorderende bijdrage heeft op de kwaliteit van de getoetste RI&E, kan het systeem rond toetsing door een gecertificeerde arbokerndeskundige, dus nog worden verbeterd. Ook de toetsing uitgevoerd door een bedrijfsarts verdient nader onderzoek ter verbetering.
In de steekproef van 77 getoetste en door de inspecteur beoordeelde RI&E’s zaten 7 individuele toetsingen uitgevoerd door een bedrijfsarts en 3 door bedrijfsartsen, toetsend vanuit een multi-team. Gekeken naar het aantal gemaakte fouten in deze 77 toetsingen, signaleert het onderzoek dat deze bedrijfsartsen het minst goed presteren van alle toetsers in het onderzoek. Een verdiepend onderzoek naar de bijdrage van de geregistreerde bedrijfsarts naar de kwaliteit van de getoetste RI&E lijkt op z’n plaats.
Onbevoegd toetsen
Verder bleek dat 14 van de 77 getoetste RI&E’s getoetst waren door een daartoe onbevoegde. Ongeacht of de RI&E in orde is of niet, het is een zorgelijk signaal. Immers, onbevoegd toetsen is een overtreding van de wet en de betreffende RI&E (en daarmee de werkgever) voldoet niet aan de wet- en regelgeving.
Betrouwbaarheid getoetste RI&E
Een getoetste RI&E die niet volledig en betrouwbaar is, vormt een risico voor de gezondheid en veiligheid van werknemers. Immers, een werkgever baseert het veiligheid en gezondheidsbeleid op deze getoetste RI&E. Onderzoek in 2016 naar de meest voorspellende kernbepalingen heeft namelijk aangetoond dat het hebben van een risicoinventarisatie en -evaluatie (RI&E) met plan van aanpak de meest voorspellende waarde heeft op de mate van veiligheid en gezondheid van werknemers (bron: arbo in bedrijf 2016).
Alle input overziend, leidt dit tot het signaal dat de toets van de RI&E nog te weinig zeggingskracht oplevert en dat er nog veel winst te behalen is door de systematiek van toetsing tegen het licht te houden.
Bekijk de onderzoeksresultaten in onderstaand rapport: