De PreventMatrix: het kostenplaatje van een arbeidsongeval

Dat arbeidsongevallen kosten met zich meebrengen, daar is iedereen het over eens. Probleem is echter nagaan hoeveel kosten precies en wat de impact van deze kosten is op een onderneming. Prevent ontwikkelde een model voor het in kaart brengen van de kosten van arbeidsongevallen.

Het onderwerp, kosten van arbeidsongevallen, is niet nieuw. Reeds heel wat deskundigen hebben hierover onderzoek uitgevoerd. De onderzoekers hebben in de eerste plaats gezocht naar een indeling van de kosten van arbeidsongevallen in twee groepen, nl. directe en indirecte kosten, en naar de verhouding van deze twee groepen tot elkaar. Het feit dat de pionier in het onderzoek op het gebied van veiligheid, H.W. Heinrich, met een dergelijke indeling voor de dag kwam, is hier wellicht niet vreemd aan. In zijn studie Industrial Accident Prevention stelde Heinrich dat in verhouding de indirecte kosten ver boven de directe kosten uitstijgen. Hij berekende op basis van ongevallendossiers de ratio voor deze verhouding: die bedraagt gemiddeld 4:1.
Na Heinrich hebben heel wat auteurs deze indeling overgenomen. Hoewel de precieze indeling kan verschillen, gelden de volgende definities:
– directe kosten: de kosten die rechtstreeks aan een bepaald arbeidsongeval kunnen toegewezen worden: bv. het loon van het slachtoffer, medische uitgaven, materiële kosten;
– indirecte kosten: de kosten die ontstaan door het arbeidsongeval maar niet rechtstreeks met het ongeval in verband worden gebracht: bv. verloren tijd, schade aan het imago, productiviteitsverlies.

Deze indeling van Heinrich leunt sterk aan bij een andere, namelijk de indeling in verzekerde en niet-verzekerde kosten. Heinrich stelde reeds dat de directe kosten (bijna) volledig gecompenseerd worden door de verzekering. Anderen geven expliciet aan dat de term directe kosten overeenkomt met de term verzekerde kosten (Baigger, 2003).
De indeling verzekerde/niet-verzekerde kosten stemt globaal gezien overeen met volgende definitie:
– verzekerde kosten: indien er zich een arbeidsongeval voordoet, vergoedt de externe verzekering/sociale zekerheid een gedeelte van de kosten van het ongeval. Deze vormen voor een bedrijf de verzekerde kosten. Meestal gaat het hier over vergoedingen aan het slachtoffer (looncompensatie) en medische uitgaven:
– niet-verzekerde kosten: dit zijn de kosten die het bedrijf zelf moet dragen.

De indelingen ‘directe/indirecte’ of ‘verzekerde/niet-verzekerde kosten’ zijn het vaakst gebruikt. Er worden evenwel ook pogingen ondernomen om andere indelingen naar voren te schuiven. In de jaren 1960 reeds introduceerde Compes (1965) een andere indeling.
Compes deelde de kosten van ongevallen in in
– specifieke ongevalskosten: kosten de specifiek toe te wijzen zijn aan één bepaald ongeval;
– gemeenschappelijke (of algemene) ongevalskosten: kosten die niet specifiek kunnen toegewezen worden aan één ongeval. Ze worden gemaakt onafhankelijk of het ongeval gebeurt of niet bv. verzekeringspremies, onkosten voor de dienst pbw, onkosten voor opvolging, statistiek,…
lees meer over ongevalskosten