De laatste 10 jaar zijn er meer dan 10 doden te betreuren als gevolg van vergiftiging door koolstofmonoxide (CO) bij het betreden van ruimten waar houtpellets worden opgeslagen. De doden vielen te betreuren bij het betreden van cargoruimten van schepen, opslagsilo’s en ook de laatste jaren in de opslagruimte bij particulieren. Hieronder krijgt u een overzicht van de risico’s, preventiemaatregelen en enkele publicaties.
Houtpellets, gemaakt door zagemeel en ander houtafval te comprimeren, worden de laatste tijd meer en meer als alternatieve energiebron gebruikt. Belangrijkste productielanden zijn Noord-Amerika, Canada en de Scandinavische landen.
Vrijzetting van CO
Pellets opgeslagen in silo’s kunnen een auto-oxidatieproces veroorzaken met vrijzetting van CO. Hierdoor kan de atmosfeer een zuurstoftekort vertonen. Deze ruimten zijn dan te beschouwen als besloten ruimten.
Parameters zoals pellet leeftijd (zeker de eerste zes weken van de productie), temperatuur en houtsoort spelen een rol bij de CO-vrijzetting.
De grenswaarde van koolstofmonoxide is 25 ppm. Op de website van het Antigifcentrum krijgt u meer informatie over intoxicaties van CO: Koolstofmonoxide (CO) (link is external)
Maatregelen
Voor de opslag kunnen o.a. volgende maatregelen worden genomen:
- Laat de installatie en indienststelling gebeuren door deskundige personen
- Producenten en leveranciers van pellets dienen geschikte veiligheidsinformatie te voorzien aan de gebruikers
- Ga de opslagplaatsen niet onbeschermd binnen, omdat deze toxische gassen kan bevatten; pas de procedure van betreden van besloten ruimten toe
- Bij problemen bij de verbranding, contacteer de producent
- Gepaste risicoanalyse en veilige werkprocedures moeten aanwezig zijn
- Veiligheids- en gezondheidssignalering is te voorzien aan de opslagzone, waarbij o.a. wordt gewaarschuwd voor risico’s van CO-vergiftiging en waarbij er wordt verboden om te roken en een open vlam te gebruiken
- Hou pellets droog, want anders zwellen ze op en kunnen ze transportleidingen blokkeren
- Aard vulslangen tijdens de transfer om elektrostatische oplading te vermijdenMilieu-implicaties
Het verbranden van hout en dus ook pellets wordt in verband gebracht met de fijnstof problematiek. Het verbranden van pellets levert echter minder fijnstof op dan het verbranden van hout.
Informatie hierover vindt u:
- In dit document van het Nederlands Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie: Bio-energie – Techniek – Verbranding. Houtpelletketels voor grootverbruik (PDF) (link is external)
- Op de website van het Brussels Instituut voor Milieubeheer (BIM):
- Verwarming met houtpellets (PDF) (link is external)
- Verwarming met houtpellets in Brussel? Het kan! (PDF) (link is external)Er bestaat een Europese norm EN 14785 over pelletkachels tot een vermogen van 50 kW. Dit artikel geeft u een overzicht van enkele testen: Certification of pellet stoves and boilers based on EN 14785 standard – description of the test bench and preliminary results (PDF) (link is external)
In de literatuur worden duurzaamheidsvragen gesteld, zowel voor huishoudelijke verbranding als voor verbranding in elektriciteitscentrales. In dit artikel van ‘Lowtech Magazine’ krijgt u een overzicht ervan: Hoe duurzaam zijn houtpellets? (link is external) U vindt ook een goed overzicht in dit rapport van de ‘Agrotechnology and Food Innovations b.v.’ (Nederland): Duurzaamheidsanalyse pellet keten (PDF) (link is external)
Andere stoffen die toxische gassen kunnen vrijzetten
Naast de hoger vermelde natuurlijke houtproducten, zijn er ook chemische stoffen die met luchtvochtigheid kunnen reageren en toxische of explosieve dampen, zoals waterstof, kunnen vrijzetten. Voor deze met water reactieve stoffen (zoals oleum, chlorosulfonzuur, titaantetrachloride, alkylaluminiums, natrium, enz.) is het blussen met water als brandbestrijdingsconcept niet aangewezen.
‘Guide 138’ van de ‘Emergency Response Guidebook’ (link is external) geeft een overzicht van het brandbestrijdingsconcept en ook een lijst van alle met water reactieve stoffen gerangschikt volgens ADR-nummer. Onderaan de NFPA-ruit die in Amerika ook gebruikt wordt als manier om gevaren aan te duiden, worden deze stoffen ook aangeduid met de letter W waar een streep door is getrokken: W.
Voor bepaalde van deze stoffen heeft de chemische industrie codes opgesteld, zoals deze voor titaniumtetrachloride van de ‘Titanium Dioxide Manufacturers Association’ (TDMA): Safety Advice for Storage and Handling of Anhydrous Titanium Tetrachloride (PDF) (link is external)
Overzicht publicaties
Een aantal gespecialiseerde organisaties hebben publicaties uitgegeven om te wijzen op de veiligheidsrisico’s. Vele publicaties zijn in de Duitse taal beschikbaar.
- In het Duits:
- Op de website van het Deutsche Pelletinstitut (DPI) (link is external)
- Op de website van het Deutscher Energieholz- und Pellet-Verband e.V. (DEPV) (link is external)
- Lagertechniek und Sicherheit bei der Pelletslagerung (PDF) (link is external)
- Prodossier Nr. 1: Massnahmen zur Reduktion der Gefahren durch erhöhte Kohlenmonoxid-Koncentrationen in Pelletlagern (PDF) (link is external)
- Abschlussbericht zur Sonderaktion „Lagerung von Holzpellets“ (PDF) (link is external)
- Emphelungen zur Lagerung von Holzpellets (PDF) (link is external)
- Kohlenmonoxid bei Transport und Lagerung von Holzpellets im gewerblichen Gebrauch (link is external)
- In het Engels:
- The Annals of Occupational Hygiene: Lethal Carbon Monoxide Poisoning in Wood Pellet Storerooms – Two Cases and a Review of the Literature (link is external)
- Op de website van de Wood Pellet Association of Canada (link is external):
- Op de website van de Britse ‘Health and Safety Executive (HSE)’:
- Health and safety bulletin: Risk of carbon monoxide release during the storage of wood pellets (link is external)
- Pagina over ‘wood pellet biofuel (link is external)‘
- Op de website van het SafePellets project (link is external)
- Recommendations for storage of wood pellets (PDF) (link is external)
- Guideline: Storage and Handling of Wood Pellets (PDF) (link is external)
- Guidelines for designing a wood pellet storage facility (PDF) (link is external)
- Wood Pellets: Quality and Safety Assurance For Transportation and Delivery (PDF) (link is external)
- Wood Pellets Quality and Safety Assurance For Storage (PDF) (link is external)
- Safe storage of wood pellets (PDF) (link is external)
- Occupational exposure during production of wood pellets in Sweden (link is external)
- Hazardous Off-Gassing of Carbon Monoxide and Oxygen Depletion during Ocean Transportation of Wood Pellets (link is external)
- Op de website van de European Pellet Council onder de rubriek International Workshop on Pellet Safety (link is external)
- Het Enplus-handboek (link is external)
- In het Frans:
- Les granulés de bois peuvent dégager du monoxyde de carbone (PDF) (link is external)
- Stocker les pellets en toute sécurité (PDF) (link is external)
- Artikel “Potential Occupational Exposures and Health Risks Associated with Biomass-Based Power Generation (link is external)” in International Journal of Environmental Research and Public HealthMeer info
Over andere artikelen op deze website van het Belgisch kenniscentrum over welzijn op het werk BeSWIC waarbij intoxicatie een belangrijk risicoveld is:
- Over verstikking: Risico’s van koelkamers in de fruitsector
- Waterstofsulfide: een dodelijk gevaar
- Over gassen in containers:
- Risico’s composteren en biogasinstallaties
- Over risico’s en misbruik van enkele gassen: Gasflessen horen niet thuis bij schrootOver de in ontwikkeling zijnde norm ISO 20023 Solid biofuels (link is external) — Safety of solid biofuel pellets — Safe handling and storage of wood pellets in residential and other small-scale applications