bron:arbo-online.nl
Mensen zijn kuddedieren. Wat de ander doet, doen wij na. Dat kan slecht uitpakken, maar ook heel goed: veilig werken zien, doet veilig werken. De winst van de ‘wave’.

Werken aan veilig werken, zeker ook aan machines. Daarbij kan dit kopieergedrag helpen. Laat zien hoe het moet en anderen zullen volgen. Want: “Ons gedrag wordt veel meer beïnvloed door dat van anderen dan we zelf zullen toegeven.”

Kopieergedrag gaat onbewust

Roel Hermans, een psycholoog die is verbonden aan de Radboud Universiteit van Nijmegen, zette honderdveertig jonge vrouwen die elkaar niet kenden per twee aan tafel, serveerde hen een maaltijd en observeerde hen tijdens het eten. Wat bleek? De vrouwen aten niet in hun eigen ritme, maar namen een hap binnen vijf seconden na hun tafelgenoot. Dit kopieergedrag verloopt volkomen onbewust en werd ook al tijdens andere activiteiten waargenomen, bijvoorbeeld bij jongvolwassenen die alcohol drinken.

Het werkt positief én negatief

En ja, jonge medewerkers kopiëren ook het gedrag van oudere medewerkers. Vooral wanneer ze aan het begin staan van hun ontdekkingsreis binnen de onderneming. Jammer genoeg kopiëren ze vooral het ‘regels omzeilen’: hoe doe je werk met minder inspanning, hoe omzeil je een veiligheidsprocedure zonder dat iemand het merkt of hoe realiseer je het beoogde aantal meldingen van onveilige situaties zonder ook maar één effectieve melding te doen? Maar kopieergedrag kan ook positief werken: veilig werken zien doet veilig werken. Nooit je vingers in de machine steken als die draait, bijvoorbeeld.

❝
De wave maakt duidelijk dat we allemaal volgers zijn

De mens is een kuddedier

De wave in het stadion maakt duidelijk dat we allemaal kuddedieren zijn, volgers van de rest van de massa. Als de persoon die start maar overtuigend genoeg is. De wave, het dansje, het algehele kuddegedrag. “Ze laten zien datons gedrag veel meer wordt beïnvloed door dat van anderen dan we zelf zullen toegeven”, zegt Marc Earls, auteur van het boek ‘De ultieme kudde’. “Mensen zijn fundamenteel sociale wezens. Onze hersenen zijn ontworpen om te reageren op anderen.” Dus ook: veilig werken zien, doet veilig werken.

Verspreiden: zorg dat ze je nadoen

Voor organisaties is het goed te weten dat we keuzes maken vanuit interactie met anderen. De essentie: wil je iets verspreiden binnen je organisatie, zorg dan dat mensen het kopiëren. “Mensen zijn niet geïnteresseerd in de feiten, maar in wat hun buurman erover zegt.” En dan heeft een poster met ‘Denk eraan: altijd veilig werken!’ veel minder impact dan een poster met gezichten en een tekst erbij als ‘Ik werk veilig voor mijn kinderen’.” Dat appelleert aan de motivatie én aan het kopieergedrag van mensen.

> Dit is een korte samenvatting van het artikel ‘Steel en kopieer’ van Raf Ostach. Lees het volledige artikel in Vakblad Arbo.