Den Haag – Er gebeuren nog steeds ongevallen op bouwplaatsen, ondanks alle maatregelen die de werkgevers treffen. In de afgelopen jaren hebben we al geconstateerd dat de economische ontwikkelingen en het verdwijnen van vakmanschap in combinatie met een geringe toestroom van nieuwe bouwvakkers in de bouwopleidingen, de situatie niet verbetert, alle goede initiatieven ten spijt.
De Arbowet is helder over het melden van ongevallen. Volgens de definitie van artikel 9, lid 1 van de Arbowet moeten arbeidsongevallen worden gemeld aan de Inspectie SZW als er sprake is van dodelijke ongevallen, ziekenhuisopname of blijvend letsel. De werkgever meldt deze arbeidsongevallen direct aan de daartoe aangewezen toezichthouder, de Inspectie SZW, en rapporteert desgevraagd zo spoedig mogelijk aan deze toezichthouder.
In de definities van de Arbowet staat aangegeven wat een arbeidsongeval is. Volgens artikel 1, lid 3 onder i is sprake van een arbeidsongeval als: een aan een werknemer in verband met het verrichten van arbeid overkomen ongewilde, plotselinge gebeurtenis, die schade aan de gezondheid tot vrijwel onmiddellijk gevolg heeft gehad en heeft geleid tot ziekteverzuim, of de dood tot vrijwel onmiddellijk gevolg heeft gehad.
Hieruit blijkt dat sprake moet zijn van schade aan de gezondheid die onmiddellijk moet zijn opgetreden én die heeft geleid tot ziekteverzuim of vrijwel onmiddellijk een dodelijke afloop.
Er gebeuren in de bouw regelmatig ongevallen waarbij letsel optreedt en verzuim; er ontstaat letsel, de bedrijfshulpverlening komt op gang, de persoon in kwestie wordt geholpen en verzuimt enkele dagen voordat de werkzaamheden weer worden hervat. Dan is sprake van een arbeidsongeval conform de definitie van artikel 1, lid 3 onder i.
Het ongeval hoeft echter niet te worden gemeld aan de Inspectie SZW, want er is geen sprake van een ziekenhuisopname geweest of blijvend letsel. Er gebeurt dan verder niets.
Nu het volgende voorbeeld: Een medewerker van een aannemer stoot zich op de bouwplaats en loopt een diepe schram op. Hij wordt afgevoerd naar het ziekenhuis voor behandeling en controle. Er ontstaat dan een totaal andere situatie als blijkt dat er geen ruimte is op de spoedeisende eerste hulp. De persoon in kwestie moet wachten, omdat het letsel niet zo ernstig is en wordt door het ziekenhuis opgenomen als zogenoemde dagopname.
Op de website van de Inspectie SZW staat dat een dagopname een opname is en als zodanig wordt het arbeidsongeval meldingsplichtig. Het vreemde is dat niet de ernst van het letsel of de oorzaak bepaalt dat een opname vereist is, maar de capaciteit van het ziekenhuis in kwestie.
Goed, de werkgever moet nu het arbeidsongeval zo spoedig mogelijk melden aan de Inspectie SZW, conform artikel 9, lid 1 van de Arbowet. Alleen, de werkgever weet niet dat een opname heeft plaatsgevonden. De werknemer weet dit ook niet, omdat het hem niet is verteld. Hij mocht na behandeling naar het werk terug en hervatte daar zijn werkzaamheden. Dus is de werkgever verbaasd als enkele dagen later een inspecteur langskomt voor een ongevalsonderzoek. Het ziekenhuis heeft de dagopname keurig gemeld aan de inspectie SZW en werd daarmee een meldingsplichtig arbeidsongeval, omdat voldaan werd aan het criterium ‘opname’.
Helaas is het criterium ‘verzuim’ niet aan de orde geweest, waardoor het weer geen arbeidsongeval in de zin van de wet was.
Prijskaartje
Kortom, u voelt het al aankomen: onvoldoende zicht op verzuim maar wel opname en melding maar geen communicatie naar de betrokken werkgever en werknemer.
De Inspectie is er vervolgens druk mee, gaat haar toch al beperkte capaciteit inzetten op een ‘technische’ melding en bezorgt de aannemer in dit geval een hoop stress want het niet melden van een meldingsplichtig ongeval kent een flink prijskaartje.
De werkgever moet maar aantonen dat er geen sprake is geweest van verzuim en daarom het ongeval misschien wel meldingsplichtig was volgens artikel 9 maar geen arbeidsongeval volgens artikel 1, lid 3 en het ongeval ook niet gemeld was omdat hij niet wist dat een opname had plaats gevonden.
U begrijpt dat bovenstaand voorbeeld is gestoeld op een praktijkvoorbeeld en vragen oproept.
Hoe is bijvoorbeeld de communicatie geregeld tussen ziekenhuis en werknemer/ werkgever?
Hoe kunnen ze weten dat een dagopname heeft plaatsgevonden, dat het ongeval meldingsplichtig is geworden en dat een inspecteur langs kan komen?
Er blijken geen afspraken te zijn tussen de inspectie SZW en de ziekenhuizen omtrent het informeren over de opname. Er wordt wel door de ziekenhuizen aan de Inspectie gemeld maar niet aan de betrokkenen. Zo ontstaat willekeur, want niet de ongevalsoorzaak of het letsel bepaalt een dagopname maar kennelijk de capaciteit van een ziekenhuis en daarmee de melding en het onderzoek.
Uiteindelijk is er veel geld mee gemoeid: een ongevalsonderzoek door de inspectie SZW kost geld, voor zowel de overheid als de werkgever. Er kan een boeterapport volgen, er kan een boete worden opgelegd en het kost de werkgever tijd en geld om in deze zijn recht te halen.
Mijns inziens is het onwenselijk kostbare inspectiecapaciteit te verspillen. Kennelijk schort het toch aan de definities in de wet en de wijze waarop gecommuniceerd wordt. Wellicht zijn de definities sleets geworden of vergt de huidige tijd andere elementen die ook moeten worden betrokken bij de afweging of een ongeval een arbeidsongeval is en meldingsplichtig, bijvoorbeeld de ongevalsoorzaak en de aard van het ongeval.
Misschien kan de werknemer in kwestie een polsbandje aangemeten krijgen in een signaalkleur waarop staat dat hij is opgenomen geweest of stuurt het ziekenhuis de melding aan de Inspectie in kopie ook aan de werkgever. Dan kan vervolgens ook nog eens de discussie worden gevoerd of de opname wel terecht is geweest en wie er opdraait voor het aangesproken eigen risico van de werknemer. Wordt vervolgd.
Jos Schouten, veiligheidskundige bij Aboma, Ede
Reageer op dit opinieartikel via Twitter op @abomabv of @CobouwNL
Publicatie datum: 14-10-2014 09:58