Stel, u wilt melden dat er gesjoemeld wordt in een bedrijf. Dit aankaarten durft u niet. U bent intern al op weerstand gestuit of u heeft te maken met een geheimhoudingsplicht.

Dus u ziet de bui al hangen: pesterij of ontslag zal het gevolg zijn. Een lastig dilemma voor u. Anderzijds, als u wél de noodklok luidt, zou de directie van het bedrijf in kwestie ook in een ingewikkelde situatie kunnen raken. Waarbij zij allerlei (bedrijfs)belangen moet afwegen en het lastig is om zelf voor rechter te spelen. Ook voor die directie een lastige kwestie.

Aandacht

Hoe vaak dit voorkomt weten we niet, maar dit soort problemen krijgt de laatste tijd veel meer aandacht. Zo blijkt uit het recente jaarverslag van het Adviespunt Klokkenluiders dat zelfs werkgevers daar steeds meer aankloppen voor advies over hoe zij veilig melden van een misstand mogelijk kunnen maken. Ook potentiële klokkenluiders weten de weg naar het Adviespunt steeds beter te vinden. Opvallende cijfers: 20 procent meer adviesverzoeken dan in 2013 en 19 procent groei van het aantal nieuwe zaken (vooral in de zorgsector). Helaas geven veel klokkenluiders ook aan dat ze negatieve gevolgen ondervinden van hun melding. Betere juridische bescherming en goede klokkenluidersregelingen zijn dus echt nodig. En die lijken er nu te komen.

Huis voor klokkenluiders

Want ja, daar is dan de recente Novelle bij het wetsvoorstel Huis voor klokkenluiders van het Tweede Kamerlid Ronald van Raak! Daaruit blijkt dat hij aan de belangrijkste kritiekpunten op zijn eerdere wetsvoorstel heeft gewerkt. Het Huis wordt geen onderdeel van de Nationale ombudsman, maar een zelfstandig instituut (ZBO). Als de Wet doorgaat – en die kans is niet klein – krijgen we een Huis voor klokkenluiders dat veel kan betekenen. Want klokkenluiders kunnen dan niet langer worden ontslagen en misstanden moeten altijd worden onderzocht.

Interne regeling

Organisaties met 50 werknemers of meer moeten een interne regeling opstellen voor het melden van misstanden. En kan een medewerker niet de noodklok luiden binnen de eigen organisatie, dan kan het Huis na een melding aanbevelingen doen en bekijken hoe een klokkenluider is behandeld. Dat is mooi. Want soms is onderzoek door een externe instantie gewoon beter. Maar bovenal: werknemers moeten erop kunnen vertrouwen dat hun melding wordt gewaardeerd en serieus onderzocht, en dat misstanden worden aangepakt. Voor Arthur Gotlieb komt deze wet helaas te laat.