Bron: Cobouw.nl

Bouwvakkers staan in de zomer dagelijks uren in de volle zon. Met alle mogelijke gevolgen van dien. Deskundigen pleiten daarom voor strenger beleid. FNV wil zelfs dat het gebruik van zonnebrandcrème en UV-beschermende kleding verplicht wordt op de bouwplaats. “Werkgevers moeten hun personeel beschermen.”

Werken in de zon? Wie wil dat nou niet. Maar het brengt ook vervelende gezondheidsrisico’s met zich mee. Dat geldt zeker voor bouwvakkers. Zij behoren zelfs tot een van de grootste risicogroepen, blijkt uit cijfers van het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten. Ze hebben maar liefst vier tot vijf keer zoveel kans op huidkanker dan gemiddeld.

‘Strenger beleid hard nodig’

Bewustwording en een strenger beleid zijn daarom hard nodig, vinden deskundigen. FNV Bouw pleit voor een verplichting van zonnebrandcrème en UV-beschermende kleding op de bouwplaats. Het onderwerp is al langer een zorgpunt bij de vakbond: bij de cao-onderhandelingen van vier jaar geleden pleitte de werknemersorganisatie al voor dit soort verplichte beschermingsmaatregelen. Verder dan een lijst met aanbevelingen kwam het echter niet.

Huidkanker

Elke keer als de huid verbrandt, beschadigt het DNA van een persoon onherstelbaar. Hoe vaker iemand verbrandt, hoe groter het risico op huidkanker. Er zijn drie vormen van huidkanker. De meest kwaadaardige vorm is melanoom. Er overlijden 767 mensen per jaar aan een melanoom. Aan een plaveiselcelcarcicoom (een andere vorm van huidkanker) over lijden per jaar 129 mensen, blijkt uit gegevens van KWF Kankerbestrijding.

“Bij de volgende onderhandelingen eind dit jaar gaan we hier opnieuw voor strijden”, waarschuwt FNV-bestuurder Hans Crombeen alvast. “Werkgevers zagen toen niets in een verplichting. We hopen dat ze daar nu anders over denken. Huidkanker is een werkgerelateerde ziekte. Werkgevers hebben een verantwoordelijkheid hun werknemers ertegen te beschermen.”

Beroepsziekte

Hoeveel bouwvakkers precies de ziekte oplopen, is niet bekend. Cijfers daarover worden niet bijgehouden. In Duitsland, waar sinds 2015 huidkanker als officiële beroepsziekte is erkend en sindsdien cijfers worden geregistreerd, nemen de aantallen fors toe. Jaarlijks worden er zo’n 3000 diagnoses gesteld, blijkt uit cijfers van een Duitse verzekeraar.

“Sinds de nieuwe wet- en regelgeving is het daar beroepsziekte nummer twee”, vertelt onderzoeker Sanja Kezic, verbonden aan het UMC. Zij doet voor onze oosterburen onderzoek naar zonnebrandcrème voor buitenwerkers. “Werkgevers zijn in Duitsland verplicht hun medewerkers te beschermen tegen uv-straling. Er zijn algoritmes waarmee precies kan worden gemeten of iemand huidkanker heeft opgelopen door zijn beroep. Blijkt dat het geval, dan draaien werkgevers hiervoor op. Ze moeten dan een vergoeding betalen.”

Zonnebrand is niet verplicht op de bouwplaats, maar Kezic verwacht dat het daar wel naar toegaat. “Ze hebben ons niet voor niets ingeschakeld voor onderzoek naar zonnebrandcrèmes.”

Kaderwetgeving: maar houdt iedereen zich hieraan?

In Nederland is de wet niet zo streng. Officieel zijn werkgevers volgens de Arbowet verplicht om hun werknemers te beschermen tegen risico’s, en daar valt uv-straling ook onder. Maar op wat voor manier en met welke middelen bedrijven dat moeten doen, staat niet vermeld, legt Henk van der Molen, hoofd van het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten uit. “Het is een kaderwetgeving. Maar of iedereen zich hier aan houdt, is de vraag.”

Controle is er nauwelijks, vult Margo Caspers, specialist duurzame inzetbaarheid van Volandis, aan. “Voor de arbeidsinspectie is het gebruik van zonnebrand geen hoofdonderwerp”, verklaart ze. “Al wijst de inspectie er wel steeds vaker op de risico’s van blootstelling aan UV-straling.”

‘Common sense’

De specialist van Volandis heeft het gevoel dat er meer aandacht voor het onderwerp is, maar er is – zo zegt ze – nog een wereld te winnen. Aandacht voor uv-straling zou volgens haar ‘common sense’ moeten worden. Een verplichting om maatregelen te treffen voor goede uv-bescherming via de cao, zoals FNV wil, vindt zij een goed idee.

Carelyn

Bedrijven die zonnebrandcrème aanbieden op bouwplaatsen, zijn er wel. Carelyn, aanbieder van zonnebranddispensers aan onder andere de bouw, kan het weten. “Sinds een jaartje neemt het een vlucht. De afgelopen zes weken hebben al zo’n tien tot twaalf bouwbedrijven een dispenser besteld”, vertelt directeur René van der Kolk. Het zijn nog geen grote getallen, geeft hij toe, maar toch heeft Van der Kolk het
gevoel dat er meer bewustwording voor zonbescherming komt. Ook bij werkgevers in de bouw. “Dat huidkanker een groot probleem is, wordt steeds meer erkend.”

“Al ben ik geen voorstander van het bestraffen van bedrijven. Ik denk wel dat het onderwerp verder onder de aandacht gebracht moet worden. Dat is vooral belangrijk voor het vergroten van bewustwording en het zoeken naar goede beschermingsmaatregelen. Zonnebrandcrème komt pas in aanmerking als andere maatregelen niet toereikend zijn.”

Verplegers dragen toch óók handschoenen?

Als het aan Kazic ligt wordt UV-straling net zo behandeld als andere kankerverwekkende stoffen. Volgens haar is meer preventie nodig en daarbij is een grote rol weggelegd voor bouwwerkgevers. “Er moeten zeker veel meer maatregelen worden genomen. Bescherming hoort erbij. Verplegers dragen toch óók handschoenen?”

Al betwijfelt ze of zonnebrandverplichting nodig is. “Ik denk dat het de verantwoordelijkheid is van werkgevers wat voor bescherming ze aanbieden. Ik weet niet of het efficiënt is als werkgevers hierop gecontroleerd worden. Maar ik geloof wel dat meer regelgeving op dit gebied nodig is. Nederland kan een voorbeeld aan Duitsland nemen.”

Meer over veilig werken in de bouw?

Zo staat het ervoor

‘Begin met registratie’

Volgens de onderzoeker kan Nederland beginnen met registratie. “We weten niet eens hoe groot het probleem is. Als we beginnen met registreren, wordt de bewustwording ook groter”, stelt ze.

Ook Henk van der Molen gelooft niet in een verplichting. Het is belangrijker om meer onderzoek te doen naar preventiemaatregelen, naar bijvoorbeeld zonnebrand, vindt hij. “Ook acties om smeren onder de aandacht te brengen op bouwplaatsen, zijn hard nodig.”

Bouwend Nederland
Bouwend Nederland vindt niet dat zonnebrand verplicht zou moeten worden op de bouwplaats. De organisatie is van mening dat een hitteplan onderdeel moet zijn van de bedrijfsvoering van werkgevers. “Dit reikt verder dan alleen middelen ter beschikking stellen. Het is een pakket aan tools, instructies en aanbevelingen om te zorgen dat werknemers veilig hun werk kunnen blijven uitvoeren bij warm weer. En de temperatuur op de werkplek geen schade veroorzaakt aan de gezondheid van de werknemers”, aldus Bouwend Nederland.

Niet alleen werkgevers, maar ook bij werknemers is meer bewustzijn nodig, meent Caspers. “Je kunt nog zoveel zonnebranddispensers ophangen, werknemers moeten zich dan wél insmeren.” Dispensers moeten op makkelijke plekken komen te hangen, bijvoorbeeld naast de kraan in de wc, zodat werknemers er continue mee in aanraking komen. “Als het niet in de buurt hangt, wordt het niet gebruikt.”

Zelf meenemen

KWF Kankerbestrijding beaamt dat smeren op het werk niet zo standaard is. De organisatie noemt het een van de ‘vergeten zonmomentjes’. “Op het strand is het inmiddels gewoon dat je je insmeert, maar op het werk niet. Maar dat zou het wél moeten zijn. Dus als je werkgever het niet aanbiedt: zorg dat je het dan zelf meeneemt”, adviseert woordvoerder Mischa Stubenitsky.