artikel Door: Dirk-Jan Wienen
26-6-14 – 12:54 bron: AD/Groene Hart
Boeren onderschatten het gevaar van mestgassen. Dat zegt Jetty Middelkoop, adviseur gevaarlijke stoffen bij de brandweer. Door het verzwijgen van ongevallen lijkt het risico minder groot en boeren lappen met regelmaat de regels aan de laars.

Mestongevallen komen veel vaker voor dan we in de media zien, maar boeren zwijgen erover wanneer het op hun boerderij mis gaat.
Jetty Middelkoop, adviseur gevaarlijke stoffen Een week geleden was het raak op een boerderij in Nieuwveen. Acht koeien stierven nadat tijdens het mixen van mest het levensgevaarlijke H2S-gas ontsnapte. Diezelfde dag raakte in vergelijkbare omstandigheden een boer in Zeewolde onwel en kwam een jong rund in het oosten van het land om het leven. ‘En dat is nog maar het topje van de ijsberg,’ zegt Jetty Middelkoop, adviseur gevaarlijke stoffen bij brandweer Amsterdam Amstel.

Volgens Middelkoop weten de meeste boeren wel dat het werken met mest gevaren met zich meebrengt. ‘Mest ligt weken tot maanden stil in putten of kelders, maar de bacteriën die in de mesthoop gevangen zitten, stoppen niet met werken. Als de boer de mest dan tot een egaal mengsel mixt om over zijn land uit te rijden, komt alle troep er in één keer uit. Net alsof je met een colafles hebt staan schudden.’

Waterstofsulfide
De gassen die dan vrijkomen zijn niet de minste. ‘Het grootste deel is methaan, kooldioxide en ammoniak. Maar H2S-gas, of waterstofsulfide, is met afstand het gevaarlijkst. Bij een goede concentratie is één ademteug al dodelijk.’

Maar hoe gevaarlijk die gassen precies zijn, dat weten de meeste boeren niet. ‘Omdat er gewoonweg niet over gepraat wordt!’ roept Middelkoop gefrustreerd. ‘En dat werkt de onderschatting alleen maar in de hand. Mestongevallen komen veel vaker voor dan we in de media zien, maar boeren zwijgen erover wanneer het op hun boerderij mis gaat.’

De boer laat de regels over het werken met mest bovendien vaak links liggen. ‘Het lijkt of het weinig gebeurt en daardoor houden boeren ook minder rekening met de risico’s. Bij vrijwel ieder menselijk slachtoffer van mestgassen zie je dat het komt doordat iemand zonder beschermend pak een mestopslag binnen is gegaan. Dat kan echt niet.’

‘Veel boeren raken ook beroepsblind voor de gevaren van mestgassen. Het is een geaccepteerd risico, maar dat is eigenlijk onbegrijpelijk,’ vindt Middelkoop. ‘Als niemand onbeschermd een mestopslag binnengaat, en het mixen van de mest gebeurt zonder dat er levende wezens in de stal zijn, kunnen er ook geen doden vallen. Dat is de simpelste oplossing voor een groot probleem.’

Aanpassingen
Beleidsadviseur Wiebren van Stralen van landbouworganisatie LTO Nederland werkt hard aan nieuwe voorlichting over de gevaren van mestgassen. ‘Er zijn al aanpassingen aan de arbo-wet gemaakt, en het agrarisch onderwijs gaat aandacht besteden aan het probleem. We kijken ook naar nieuwe manieren om boeren bewust te maken van de ernst van de situatie. De onderschatting moet de wereld uit.’