19 augustus 2016 overgenomen van www.rendement.nl
Werkgevers zien arbo vaak als last in plaats van als middel dat bijdraagt aan een gezonde organisatie. Een goed arbobeleid werpt zijn vruchten af; gezonde en tevreden werknemers werken harder en verzuimen minder. De RI&E is een eerste stap om dit te bereiken.
Managers zien arbo vaak als kostenpost terwijl ze met een goed arbobeleid juist geld besparen. Maar al te vaak begint de aandacht voor arbo pas zodra zich een misstand of ongeval voordoet. Werkgevers die dan niet kunnen aantonen dat zij voldoende maatregelen hebben genomen om de arbeidsrisico’s te verkleinen en te zorgen voor gezonde en veilige arbeidsomstandigheden, kunnen aansprakelijk worden gesteld en een boete krijgen. Eén van de manieren om dit te voorkomen, is leidinggevenden en werknemers verantwoordelijk te maken voor het invullen van de RI&E (tools).
Werkdruk grootste oorzaak verzuim
Het is niet alleen verplicht om het risico van fysieke arbeidsbelasting in kaart te brengen, maar ook die van de psychosociale arbeidsbelasting (PSA) (artikel1.3 lid e Arbowet). Zo is werkdruk één van de grootste veroorzakers van verzuim; dit risico zou u dus in veel RI&E’s moeten terugvinden. Toch blijkt dat in de praktijk niet zo te zijn. Door de vragenlijst op de werkvloer te laten invullen, is de drempel lager om deze risico’s op te nemen. Pas als leidinggevenden en werknemers zelf op de werkvloer aan de slag gaan met concrete vragen over de arbeidsrisico’s, zien zij welke knelpunten zich voordoen en wat de gevolgen kunnen zijn als een RI&E en plan van aanpak ontbreekt.
OR betrekken bij RI&E
Bij het uitvoeren van de RI&E kan de arboverantwoordelijke de ondernemingsraad (OR) inschakelen. Die heeft de mogelijkheid om de achterban te raadplegen en door middel van een enquête te peilen welke arbeidsrisico’s en thema’s op het gebied van veilig werken leven bij de werknemers. De OR heeft bovendien instemmingsrecht op het gebied van arbeidsomstandigheden (artikel 27 WOR). Dat betekent dat hij goedkeuring moet geven voor de opzet en uitvoering van de RI&E (tool) en over het opstellen en uitvoeren van het plan van aanpak.
Relevante links
Wat is het nut van de RI&E?
Concurrentiedruk, onwetendheid en onkunde. Dat zijn de oorzaken van het niet toepassen van Arboregels. Dat stelt de Inspectie SZW in haar jaarverslag.
Van de bedrijven die geen RI&E hebben zegt 76 procent dat zij de Arbowetgeving en de RI&E-verplichting niet kennen. Dat laatste zou vooral het geval zijn bij kleinere bedrijven. En wanneer de kennis er wel is, passen mensen die op de werkvloer niet altijd voldoende toe. Dat komt onder meer door onvoldoende toezicht, haast en ingesleten gewoontes.
Ondernemers hebben weinig zin in het maken van een RI&E
Dat over toezicht, haast en gewoontes kan best eens kloppen. Maar het opstellen van een RI&E staat al sinds 1 januari 1994 in de wet en is verplicht voor alle werkgevers – met uitzondering van zzp’ers. Want zoals de benaming al zegt: die hebben geen personeel. Het blijkt dat ondernemers de RI&E vaak zien als een moetje en er weinig zin in hebben. Bij de kleinere bedrijven heeft slechts 35 procent een RI&E en een daarop gebaseerd plan van aanpak.
Een trend die niet nieuw is: het onderzoeksrapport Arbo In Bedrijf van september 2011 bevatte al de constatering dat in juli 2010 nog maar 45 procent van de bedrijven een RI&E had. En dat er over de periode 2006-2010 sprake was van een daling van 50 procent in 2006 naar 45 procent in 2010.
Goed ondernemerschap bestaat uit veiligheid en gezondheid
Zou het niet meer een kwestie van niet willen zijn dan van niet weten? En of het nu wettelijk verplicht is of niet: het getuigt van goed ondernemerschap om zaken structureel te benaderen. Dat geldt ook voor veiligheid en gezondheid. Wil je er wat aan doen, dan zal je eerst vast moeten stellen wat de problemen zijn. Dat heet de risico-inventarisatie. Vervolgens evalueer je die risico’s en ga je na of je je zorgen moet maken over de geconstateerde feiten – je mag ze ook gebreken noemen, maar dat klinkt misschien te negatief. En dan ga je kijken of er oplossingen denkbaar zijn.
Wat is het nut van de RI&E?
In juni vond voor de tweede maal de week van de RI&E plaats. Dat is een initiatief van het Steunpunt RI&E samen met sociale partners om extra aandacht te vragen voor veilig en gezond werken, met de RI&E als basis. Een goed initiatief. Op de zeer uitgebreide site van het steunpunt staat ook een aantal FAQ’s.
De eerste vraag luidt: wat als een bedrijf geen RI&E heeft? Het antwoord ligt voor de hand: u kunt een boete krijgen bij een bezoek van de Inspectie SZW – of na een bedrijfsongeval. Maar de vraag die ik mis is: wat is het nut van de RI&E? Het kan een nuttig hulpmiddel zijn bij de verbetering van de veiligheid en gezondheid in uw bedrijf.