In mei van dit jaar publiceerde de Inspectie SZW de jaarlijkse Monitor Arbeidsongevallen. Door de coronacrisis bleef dit een beetje onder de radar, maar de cijfers stemmen niet tot optimisme. Voorop stond dat het aantal meldingen van ernstige arbeidsongevallen in Nederland de afgelopen vijf jaar flink was gestegen.
In 2019 kwamen er in totaal 4.474 meldingen binnen. Dat was 4 procent meer dan in 2018 en ruim 22 procent meer dan in 2015, dat werd afgesloten met 3.651 meldingen over ernstige ongevallen. In vier jaar is dus het aantal meldingen met bijna een kwart gestegen. Wel was het aantal geregistreerde arbeidsongevallen met een dodelijke afloop in 2019 vergeleken met 2018 gedaald van 71 naar 69. Volgens mij nog steeds een onaanvaardbaar aantal.
Top 5 risicosectoren afgelopen jaren ongewijzigd
Gemiddeld vielen er in 2019 over alle sectoren 24 slachtoffers per 100.000 banen. Afgezet naar werknemersaantallen vielen de meeste slachtoffers van ernstige arbeidsongevallen in de sector bouw, met 116 slachtoffers per 100.000 banen. Gevolgd door de sector afvalbeheer met gemiddeld 105 slachtoffers per 100.000 banen.
De top 5 risicosectoren is in de afgelopen jaren ongewijzigd gebleven. De sectoren bouw, afvalbeheer, landbouw/bosbouw en visserij, industrie en vervoer en opslag staan steevast in de top 5. De meeste dodelijke slachtoffers (in absolute zin) vielen eveneens in de sector bouw. In 2019 overleden in die sector 18 personen, gevolgd door de sectoren vervoer en opslag (10), industrie (9), landbouw/bosbouw en visserij (8) en de handel (7).
Grootste kans op ongeval: jong, man en niet-Nederlands
Bij kleine bedrijven (< 10 werknemers) vallen over de laatste vijf jaar gerekend gemiddeld de meeste slachtoffers: 67 per 100.000 werknemers. Bij de middelgrote bedrijven (10 tot 100 werknemers) en grote bedrijven (100 of meer) gaat het om respectievelijk 45 en 10 personen per 100.000 werknemers. Verder ging het bij twee op de drie slachtoffers in 2019 om een werknemer in vaste of tijdelijke dienst. Bij bijna één op de vijf betrof het een uitzendkracht en 3 procent van de slachtoffers was als zelfstandige werkzaam onder gezag.
Opvallend is ook dat een grotere kans op een ongeval bestaat bij jongeren (van 15 tot en met 24 jaar) en oudere werknemers (vanaf 55 jaar). En afgezet naar het aantal banen, is de kans op een ernstig arbeidsongeval bijna 8 keer groter voor mannen dan voor vrouwen. Verder hebben niet-Nederlandse werknemers een relatief hoge kans om slachtoffer te worden van een arbeidsongeval.
> LEES OOK: Met aanvalsplan arbeidsongevallen aanpakken
In top 5 oorzaken ongevallen geen verandering te zien
De toename kan voor een deel verklaard kan worden door de hoogconjunctuur en groeiende werkgelegenheid. Daardoor werken meer mensen die het risico lopen om slachtoffer te worden van een arbeidsongeval. De monitor geeft ook aan dat in de oorzaken van ongevallen de laatste jaren geen enkele verandering is te zien. In de top 5 van de monitor staat op plaats 2 het niet melden van een ongeval. Dat is echter geen oorzaak, maar een verplichting.
> LEES OOK: Een arbeidsongeval melden, zo doet u dat
Als het gaat om de oorzaken bestaat de top vijf uit: 1) ondeugdelijkheid arbeidsmiddelen en ongewilde gebeurtenissen, 2) onjuiste montage, demontage, onderhoud, reparatie en reiniging van arbeidsmiddelen, 3) onvoldoende voorkómen van valgevaar, 4) onvoldoende veiligheidsvoorzieningen voor bewegende delen van arbeidsmiddelen en 5) gevaar van bewegende voorwerpen voorkomen.
De veiligheidskundige kan meteen aan de slag. Zoek de bijbehorende wetsartikelen en kijk hoe de vlag erbij staat in uw eigen bedrijf.
Auteur: Rob Poort | Bureaupoort.nl