25 Jaar geleden werd het uitvoeren van een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) via de Arbowet verplicht voor alle bedrijven met werknemers. Uit de begin 2019 gepubliceerde Arbobalans blijkt dat nog steeds slechts 48% van de bedrijven aan deze verplichting voldoet. Met name kleinere bedrijven hebben geen RI&E. Onbekendheid blijkt een belangrijke factor te zijn. Steunpunt RI&E wil hier verandering in brengen en organiseert van 17 tot 21 juni voor de 5ekeer de Week van de RI&E. Thema dit jaar is ‘Beroepsziekten te lijf met de RI&E’.
Beroepsziekten te lijf
Jaarlijks overlijden ruim 4000 mensen aan de gevolgen van beroepsziekten. Nog eens tienduizenden mensen raken (deels) arbeidsongeschikt. Beroepsziekten zijn ziekten of aandoeningen die in overwegende mate ontstaan door invloeden of factoren op het werk. Het inventariseren van de gezondheidsrisico’s en het nemen van passende maatregelen is een eerste belangrijke stap in het aanpakken van beroepsziekten.
De RI&E helpt op een gestructureerde manier risico’s op het gebied van de veiligheid en gezondheid in kaart te brengen om vervolgens maatregelen te nemen. Dit gaat zowel om directe risico’s, zoals val- of snijgevaar, als om risico’s die op de langere termijn tot (ernstige) klachten kunnen leiden. Denk aan slijtage van het lichaam door fysieke belasting, burn-out als gevolg van stress en longaandoeningen en kanker door blootstelling aan (gevaarlijke) stoffen. Chroom-6 is een recent voorbeeld van de ernstige gevolgen die jarenlange blootstelling aan stoffen kan hebben, maar ook ogenschijnlijk onschuldige stoffen, zoals houtstof en organische stoffen kunnen tot arbeidsongeschiktheid leiden, of zelfs tot dodelijke ziektes zoals COPD en kanker.
Week van de RI&E – 17-21 juni 2019
In de Week van de RI&E organiseren brancheorganisaties, arbodeskundigen, arbodiensten en andere intermediairs acties door het hele land. Voor bedrijven een uitgelezen kans om aan de slag te gaan met de RI&E. Het complete overzicht met onder andere workshops, gratis quickscans, kortingen op het uitvoeren van de RI&E en tips en tools zijn te vinden op: www.weekvanderie.nl.
Bron: Steunpunt RI&E
RI&E: van papieren tijger naar waardevol beleidsinstrument
Bron:Humancapitalcare.nl
Van 17 t/m 21 juni is het voor de vijfde keer de Week van de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). Een lustrum dus. Belangrijk? “Jazeker, want de RI&E is de basis van je arbobeleid”, stelt José van de Vegte. “We brengen voor de klant alle risico’s in kaart, niet alleen met papieren tijgers, maar nu ook met een interactieve workshop.”
“De RI&E wordt helaas nog vaak als een noodzakelijk kwaad gezien”, vertelt José van de Vegte die als senior adviseur / arbeidshygiënist van HumanCapitalCare veel RI&E’s uitvoert. “Jammer, want het levert bedrijven heel veel nuttige informatie op. Je moet niet wachten tot het mis gaat. Onze intentie is om bedrijven vooruit te helpen, niet om met de vinger te wijzen. Met de RI&E laat je op voorhand zien waar de risico’s zitten zodat je preventieve maatregelen kunt treffen en nadelige effecten zoals bijvoorbeeld ongevallen of beroepsziekten kunt voorkomen. Dat zorgt voor een gezonde en veilige werkplek, maar ook voor continuïteit van een organisatie en tevreden medewerkers.”
Van papieren tijger naar interactieve workshop
Traditioneel start een RI&E met een vragenlijst voor de medewerkers en een rondgang door het bedrijf. Van de Vegte: “We bieden nu steeds vaker een interactieve workshop aan. Die beperkt niet alleen de papieren rompslomp, maar levert betere en specifiekere informatie op. Medewerkers vertellen dan welke taken ze uitvoeren, wat ze daarbij tegenkomen, hoe ze zaken oplossen en welke beheersmaatregelen mogelijk zijn. We gaan in discussie en ik laat ze zelf meedenken over hun perspectief van handelen. Ze voelen zich ook echt gehoord, dat vind ik belangrijk.”
Een van de klanten waar HumanCapitalCare de inventarisatie deed op basis van een workshop is Keygene uit Wageningen, een internationaal plantenbiotechnologiebedrijf dat zich toelegt op veredelingstechnieken. Angelique Philipsen is vicepresident HR en corporate affairs: “We ontwikkelen planten tot betere versies van zichzelf. Zo werken we in onze laboratoria bijvoorbeeld veel met chemicaliën. Veilig en gezond werken is bij ons dan ook een belangrijk onderwerp. We zoeken altijd naar werkwijzen en hulpmiddelen die ons werk veiliger maken en ons naar een hoger niveau tillen. De suggestie van HumanCapitalCare om een workshop in te zetten om meer inzicht en diepgaandere informatie te genereren, heeft goed gewerkt. Het past ook bij onze hoogopgeleide medewerkers om zelf actief mee te denken. Zij vonden de manier van kijken in de workshop interessant en namen met veel toewijding en grondig deel. Ik vind dat de workshop zeker nuttiger is geweest.” De groep medewerkers die deelnam, vormde een goede afspiegeling van de verschillende functies en afdelingen van Keygene.
Meerwaarde van de workshop
Philipsen: “De workshop heeft voor ons een duidelijk beeld opgeleverd hoe het gesteld is met onze arbeidsomstandigheden. De grote meerwaarde is dat je veel meer de diepte in kunt. Een vragenlijst of rondgang is vaak een momentopname, nu hadden medewerkers de kans om dieper en samen na te denken over risico’s die er toe doen. Dat heeft draagvlak voor het daadwerkelijk oplossen van zaken gecreëerd.” Van de Vegte: “Door de informatie uit de workshop kun je tijdens de rondgang inzoomen of doorvragen op iets wat je anders niet opvalt, omdat het op dat moment niet voorkomt. In de workshop kwam bijvoorbeeld naar voren dat in de kas lampen op drie meter hoogte vervangen moeten worden. Dat zou er anders bij de rondgang misschien doorheen zijn geglipt, nu kan hier actie op ondernomen worden.”
Philipsen: “We zijn blij dat we een bevestiging hebben gekregen dat we op de goede weg zijn.” Dat verwondert Van de Vegte niet: “Keygene is weliswaar geen standaard bedrijf, maar wel een heel gestructureerd bedrijf dat alle risico’s goed beheerst.”
Complimenten voor rapportage
“Naast de workshop heeft HumanCapitalCare ook de rest van de RI&E uitgevoerd en getest”, vertelt Philipsen. “Bij Keygene zien we de RI&E niet als een verplicht nummer, het is voor ons een middel dat alle eventuele risico’s mooi op een rijtje zet. Dat maakt het voor ons een stuk eenvoudiger om de juiste onderdelen uit het brede pakket van gezondheid, veiligheid en welzijn aan te pakken. Daarnaast maakte het onderzoek van HumanCapitalCare het voor ons makkelijk om de OR te betrekken. En we zijn erg te spreken over de rapportage: heel concreet en duidelijk. De risico’s zijn weergegeven in stoplichtvorm waarbij de kleuren meteen de risicograad duidelijk maken. En de rapportage bevat hele concrete aanbevelingen die het voor Keygene sneller en eenvoudiger maken om voortgang te boeken.”
Van buiten naar binnen
Philipsen vervolgt: “We laten ons altijd door externen bijstaan, omdat zij met de blik van buiten naar onze organisatie kijken. Soms zijn de dingen voor jezelf ‘gewoon zoals ze zijn’ en valt iets niet op. Dan is een frisse blik belangrijk. Overigens voeren we naast de RI&E ook ieder jaar een audit uit in de kantoren, de labs en de kassen. Dat doen onze mensen, daarbij ondersteund door onze arbo- en milieucoördinator en een externe deskundige. De combinatie van de audit met de RI&E levert een nog breder beeld op en biedt een nog scherper oog om risico’s te verminderen en verbeteringen aan te brengen.”
Van politieagent naar vraagbaak
Philipsen: “Ik heb het gevoel dat het bewustzijn van de arbeidsomstandigheden en risico’s bij Keygene inmiddels niet alleen iets is dat bij de leiding speelt, maar dat ook medewerkers zelf ermee bezig zijn. Voorheen werd onze arbo- en milieucoördinator nog weleens als politieagent gezien, tegenwoordig lopen mensen bij haar binnen met allerlei vragen over de beste aanpak. Ze signaleren risico’s zelf nu vroegtijdig. Een mooie verschuiving: van politieagent naar vraagbaak!”
Geen goede RI&E zonder risico-beperkende maatregelen
Bron:www.rendement.nl
Een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) bestaat uit een aantal vaste onderdelen. Hij bevat niet alleen de inventarisatie en evaluatie van de risico’s. Er hoort ook een plan van aanpak bij met maatregelen om de risico’s weg te nemen.
Een goede RI&E bestaat uit een aantal verplichte onderdelen. De Arbowet vereist in dat een RI&E in ieder geval bevat:
Het inventariseren van risico’s is het proces van beoordelen van de kans op gevaarlijke situaties op de werkplek of bij uitvoering van de werkzaamheden. Bij de evaluatie is het zaak aan te geven in hoeverre de risico’s voldoende zijn beperkt. Blijven er risico’s bestaan, dan moeten er maatregelen komen om deze weg te nemen of te beperken.
Maatregelen en deadlines in plan van aanpak
In het plan van aanpak staan de maatregelen beschreven die de werkgever moet nemen om de risico’s op te heffen of te verkleinen met bijbehorende deadlines. De werkgever moet aangeven binnen welke termijn hij verwacht dat de maatregelen zijn genomen. Lukt het niet om een maatregel binnen de gestelde termijn te nemen, pas de deadline dan aan. Inspectie SZW controleert niet alleen of een organisatie een actuele RI&E heeft, maar ook of er een plan van aanpak is en of de maatregelen op tijd zijn uitgevoerd.
Voorbeelden van risico’s die horen in de RI&E
Natuurlijk staan in de RI&E alleen de risico’s die in de eigen organisatie in meer of mindere mate aanwezig zijn. Zo is in een kantooromgeving waarschijnlijk geen behoefte aan een hoofdstuk over persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s), maar mag dat in een bouwbedrijf natuurlijk niet ontbreken. Andere voorbeelden van risico’s die in een RI&E kunnen voorkomen, zijn onder andere: