Bron:Solarmagazine

De Nederlandse Arbeidsinspectie heeft veilig werken in de zonne-energiesector benoemd tot een speerpunt. Het gaat de inspecties verder opvoeren en wil samenwerken met alle betrokkenen om het tij te keren.

‘De situatie is extreem en zorgwekkend’, aldus projectmanager Jane Tijssen. ‘Die lost zich niet vanzelf op, we moeten dit met zijn allen oplossen.’

Gerichte inspecties

Er kwamen een aantal zaken bij elkaar waardoor het balletje bij de Nederlandse Arbeidsinspectie, een onafhankelijk onderdeel van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, ging rollen. Dat begon met verschillende opvallende meldingen over zeer ernstige ongevallen bij het leggen van zonnepanelen. Daarnaast was er de publicatie in Solar Magazine over veilig werken op het dak halverwege 2021 (red. die leidde later tot Kamervragen van de SGP over het toezicht door de Nederlandse Arbeidsinspectie). Op verzoek van de redactie dook de organisatie in de beschikbare cijfers over meldingen van overtredingen en ongevallen. Tot op dat moment werden klachten en ongevallen met betrekking tot het installeren van zonnepanelen nog niet specifiek bijgehouden. Maar uit onderzoek in de databases kwamen 89 klachten uit 2020 naar voren die op enige manier waren gerelateerd aan zonnepanelen.

‘Voor ons was dat alles aanleiding genoeg om exact te gaan monitoren wat er aan de hand was in dit segment van de installatiebranche’, aldus Tijssen. ‘Dat doen we onder andere middels het verzamelen van data, analyseren van risico’s en gerichte inspecties. Er werd al snel duidelijk dat de zonne-energiesector bijzonder en interessant is. Hij groeit heel snel. Er zijn grote en kleine partijen in actief, ervaren bedrijven en nieuwkomers. Er wordt veel gewerkt met onderaannemers. Die kunnen op hun beurt weer onderaannemers inschakelen. Dat roept uiteraard de vraag op wie de juridische verantwoordelijkheid draagt voor werken volgens de regels die zijn vastgelegd in de Arbowet. Maar los daarvan: we zagen dat die op grote schaal met voeten werden getreden.’

Blijvend letsel​

De woorden van Tijssen worden bevestigd door de cijfers die de Nederlandse Arbeidsinspectie begin dit jaar publiceerde. Er werden de afgelopen 1,5 jaar honderden meldingen geregistreerd, bijvoorbeeld van omwonenden, gemeenteambtenaren en bedrijven. 150 inspecties en ongevalsonderzoeken leidden tot de conclusie dat op grote schaal veiligheidsvoorschriften niet of niet genoeg worden nageleefd – 7 op de 10 installateurs overtreden de wettelijke regels. Werkgevers meldden 40 ongelukken sinds 2019. 4 waren dodelijk, bij de helft was sprake van botbreuken, bij 20 procent van hoofdletsel, bij 10 procent van blijvende schade. In 80 procent van de gevallen lag de oorzaak in een val, door of van het dak.

Wanneer het leven stil komt te staan

In het algemeen gaat niemand het dak op om daarna maar eens een val van hoogte te maken. Men weet rationeel te beredeneren, meestal achteraf, dat bij werkzaamheden op het dak er sprake is van een risicovolle situatie vanwege het gevaar te kunnen vallen van hoogte. Opmerkingen als ‘Ik ben erg voorzichtig en let wel goed op waar ik aan het werk ben zodat ik niet val’ en ‘het is maar even en moeten we daarvoor nu een (volledige) steiger opbouwen’. Of ‘ik heb wel een persoonlijke valbescherming maar deze ligt in de bus’. Dit soort opmerkingen soms ook samen met geklaag over de (meer)kosten die het met zich meebrengt om het werk veilig volgens de regels van de wet uit te voeren en de tijd die het kost om personeel goed op te leiden en te instrueren, leidt ertoe dat er jaarlijks een groot aantal valincidenten zijn waarbij helaas ook doden vallen. Op een indringende wijze wordt door een deeltijdschrijver en arbeidsinspecteur, in zijn column van februari 2014, aandacht gegeven aan wat de consequenties kunnen zijn van onveilige en ongezonde werkzaamheden. Hoe na een arbeidsongeval met dodelijke afloop het leven voor betrokkenen (even) stil kwam te staan.

Lees het volledige artikel uit Solarmagazine  hieronder in de maart 2023-editie van Solar Magazine.