Bron: Cumela; door: Corina van Zoest-Meester

Vijf procent van ons gedrag doen we bewust en 95 procent onbewust. Heel veel van wat we doen is een gewoonte en gaat dus op de automatische piloot. Veilig gedrag bijvoorbeeld is een goede gewoonte. Maar hoe krijg je mensen zo ver? Sinds kort is er een toolbox over dit onderwerp. Hierbij alvast een tipje van de sluier.

1. Wat gebeurt er in het hoofd van iemand die veilig wil gaan werken?

Als het gaat om het aanleren van veilig gedrag moet je medewerker zich eerst bewust worden van zijn huidige onveilige gedrag. Want alleen dan ontstaat ruimte om na te denken over de mogelijke gevolgen ervan, en over ander gedrag.

Vervolgens kom het erop aan een bewuste keuze te maken voor het nieuwe veilige gedrag én dit herhaaldelijk in de praktijk brengen. Want dan gebeurt er wat je wil: bewust veilig gedrag wordt onbewust gedrag, een nieuwe gewoonte waarvoor de medewerker zelf heeft gekozen.

2. Welke denkfout maken veel mensen als het gaat om veilig gedrag?

Veel mensen denken dat het geven van een voorlichting of toolbox automatisch leidt tot ander gedrag. De ‘communicatiemuur’ laat echter zien dat het in de praktijk heel anders kan lopen: bedoeld is niet gezegd, gezegd is niet gehoord, gehoord is niet begrepen, begrepen is niet akkoord, en akkoord is niet gedaan. Het is dus helemaal niet vanzelfsprekend dat een voorlichting bij iedereen hetzelfde resultaat heeft.

3. Wat heeft en medewerker die veilig(er) wil gaan werken nodig?

Om gedrag daadwerkelijk te veranderen zijn er drie zaken nodig. 

• een positieve houding. Bijvoorbeeld: “Ik vind veilig werken en het dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen belangrijk.”
• positieve sociale invloed. Bijvoorbeeld: “Iedereen in mijn werkomgeving draagt persoonlijke beschermingsmiddelen. Ik val uit de toon als ik het niet doe.”
• een positieve eigen effectiviteitsverwachting. Een medewerker kan het wel belangrijk vinden om persoonlijke beschermingsmiddelen te dragen, maar als hij twijfelt aan zijn discipline om ze te dragen, is de verwachting van de eigen effectiviteit laag.

4. Welke fases horen bij gedragsverandering?

• Fase 1:  Je bent je bewust van je huidige gedrag en de negatieve consequenties ervan, en komt er los van.

• Fase 2: Je maakt je de vereiste kennis, houdingen en vaardigheden eigen.
• Fase 3: Het is een vast onderdeel van je dagelijks doen en laten. 

5. Eerst de ander begrijpen voordat jezelf begrepen wordt.

Medewerkers zullen het veilig gedrag vertonen als zij het begrijpen, het willen en het kunnen. Zorg voor een dialoog. Wil je dat je boodschap geaccepteerd wordt? Dan is de gouden regel: eerst de ander begrijpen voordat jezelf begrepen wordt.

Gratis toolbox

Ben je geïnteresseerd in dit onderwerp en wil je er een toolbox over op je bedrijf? Meld je dan aan door je bedrijfsnaam, telefoonnummer en adres te mailen naar peter.bredius@stigas.nl. Ongeveer vijftien van deze voorlichtingen kunnen GRATIS verzorgd worden voor bedrijven die premie betalen aan Colland.