Bron:www.Bouwendnederland.nl

Beknelde vingers, valpartijen, botbreuken, dodelijke ongevallen. Als arbeidsinspecteur en projectleider ‘Leren van ongevallen in de Bouw en Infra’ kom ik het vaak tegen. Vaker dan mij lief is. Het is makkelijk te zeggen dat de werknemer fout zat. Maar veiligheid begint al in de ontwerpfase van een project.

 ‘Vergeten aan te lijnen’. Dat hoor ik regelmatig als ik na een ongeval op de bouwplaats kom. De bouwvakker op de grond kan het zelf niet altijd meer navertellen. Collega’s zijn geschrokken of ontdaan, de partijen leggen vaak de schuld bij die werknemer zelf. En zo denkt het slachtoffer er zelf ook vaak over. Dat is de praktijk.

Het is gebruikelijk om te kijken naar wat er fout is gegaan: hoe kon dit gebeuren, wat is de oorzaak van dit ongeval? Maar ik kijk ook op een andere manier: wat leren we er nou van? Veiligheid begint bij de bron van de te nemen maatregelen. Zo is bij het werken op hoogte een vaste leuning een veiligheidseis. Of anders een tijdelijke leuning. Pas daarna zijn PBM’s aan de orde, zoals een harnas met een vallijn. Oplossen met ‘persoonlijke beschermingsmiddelen’, dat zie ik onnoemelijk vaak in de praktijk. Maar dan ben je als werkgever dus eigenlijk al twee keer tekortgeschoten.

Zo was iemand gevallen omdat hij niet was aangelijnd tijdens de montage van vliesgevelelementen. Het eerste wat de bouwvakkers ’s morgens deden: de leuningen weghalen en zich aanlijnen. In het onderzoek liep ik met het bedrijf hun werkproces stap voor stap na. Simpelweg met de vraag ‘hoe doe jij je werk?’ Het bleek niet noodzakelijk om de leuningen weg te halen en aangelijnd te moeten werken. Het was mogelijk om de panelen op een tafel te leggen en ze vervolgens over de leuning heen te hijsen. De kennis is er dus wel, maar mensen denken niet goed na. Een creatieve oplossing is er altijd. Na het ongeval zijn ze op die manier gaan werken.

Vrijwel altijd blijkt dat een bouwongeval te voorkomen was geweest. Een ongeval overkomt je niet. Daar gaat een serie aan overwegingen aan vooraf. Dat vraagt van opdrachtgevers en bouwbedrijven een actieve houding in plaats van een reactieve. Dus om veiligheid al in de ontwerpfase mee te nemen en veiligheidsprocedures in te bouwen. En een cultuur te creëren van gezond en veilig werken, zodat het normaal is dat iedereen elkaar op de bouwplaats erop aanspreekt. En met iedereen bedoel ik de opdrachtgever en de aannemer, maar ook de werknemer en de zzp’er. Want ‘we doen het altijd zo,’ wil niet zeggen dat we het ook altijd veilig gedaan hebben.