Bron:www.arbo-online.nl

In Ongeval elke twee weken een uitgebreide bespreking van een arbeidsongeval. Dit keer: een ongeval van een Poolse uitzendkracht met een hoefverwijdermachine. Dat ongeval maakt duidelijk dat een CE-markering nog geen garantie biedt op veiligheid voor de gebruiker.

Er gebeuren veel ernstige ongevallen met draaiende delen van machines en installaties. Daarom moeten bedrijven die risico’s beoordelen en vervolgens maatregelen nemen om de gevaren van beknelling en amputaties tegen te gaan. Ook bij deze machine, de nageltrekker, blijkt weer: een CE-markering biedt nog geen garantie op veilig gebruik.

Een Poolse uitzendkracht is in een kalverslachterij bezig om met een hoefverwijdermachine de hoeven van de poten van kalveren af te trekken. In het bedrijf noemt men deze machine de nageltrekker. Daarvoor plaatst hij telkens twee poten van een kalf tussen de getande rollen van het arbeidsmiddel en bedient het voetpedaal. De machine trekt de hoeven eraf en gooit deze in een afvalcontainer.

> TIP: DOWNLOAD de whitepaper Top 5 Ongevallen op het werk

Met rechterhand en -onderarm bekneld in nageltrekker

Vlak voor de middagpauze komt de uitzendkracht met zijn rechterhand en -onderarm tussen de getande rollen. Pas na inschakeling van de terugloopschakelaar waarmee de rollen in tegengestelde richting draaien, komt hij vrij. Het slachtoffer verklaart later aan de inspecteur dat zijn collega de terugloopschakelaar aanzette. Die liep op hem toe omdat hij het slachtoffer op een “rare wijze” over de machine zag hangen. Door de beknelling loopt het slachtoffer behoorlijke beschadigingen op aan de spieren en pezen van zijn rechterhand en -onderarm. Als gevolg daarvan brengt hij acht nachten in het ziekenhuis door. Daarna neemt zijn revalidatie nog maanden in beslag.

> LEES OOK: Pas op, uw oude machine is niet altijd veilig

Draaiende delen nageltrekker zijn eenvoudig toegankelijk

De draaiende delen van de nageltrekker, de getande rollen, zijn eenvoudig toegankelijk en bereikbaar voor de bovenste ledematen van werknemers. De rollen hebben een diameter van circa 7 cm en zijn boven elkaar gemonteerd op een afstand van 3 cm. Door de opening van 18 x 38 x 17 centimeter zijn de handen van werknemers een potentiële prooi voor de getande en aangedreven rollen. Dat komt doordat het arbeidsmiddel niet van schermen of beveiligingsinrichtingen is voorzien om dit knelgevaar te voorkomen.

> LEES OOK: Deksels, die draaiende delen

Welke voorzieningen kunt u treffen tegen knelgevaar?

Mogelijke voorzieningen ter voorkoming van knelgevaar zijn:

• Een tafelconstructie/oplegtafel voor de opening. Dat zorgt voor een veiligheidsafstand, de diepte. De veiligheidsafstand van de tafelconstructie is afhankelijk van de hoogte van de gevarenzone en de hoogte van de tafelconstructie volgens EN 13857.
• De zijkanten van die tafelconstructie moeten zijn afgeschermd om zijwaarts ingrijpen te voorkomen.
• De voorkant van de tafel kan voorzien zijn van een schakellijst. Bij verder reiken richting de gevaarlijke bewerkingszone drukt het lichaam van de bediener zo tegen de schakellijst en slaat de machine af (noodstopfunctie).

Deze – of andere vergelijkbare – voorzieningen ontbraken hier. Het pictogram op de machine met de aanduiding knelgevaar volstond niet om het ongeval te voorkomen. Er was wel een terugloopschakelaar waarmee de getande rollen de andere kant op konden draaien. Maar die schakelaar bevond zich buiten het bereik van de bediener. Dit terwijl noodknopschakelaars en retourknoppen zo moeten zijn gemonteerd dat deze in nood meteen bruikbaar zijn.

> LEES OOK: Knelplaatsen leveren gevaar op (RI&E-casus)

Machine met CE-markering mag u niet zomaar wijzigen

Een voetpedaal diende als bedieningsorgaan. Dit pedaal was niet afgeschermd tegen ongewilde bediening. Het onderzoek toonde aan dat het bedrijf het originele voetpedaal van de machine had vervangen. Hiertoe had men wijzigingen in de besturing van de machine aangebracht. In plaats van een drietrapspedaal had het bedrijf een pedaal gebruikt waarbij de machine de gehele cyclus afmaakt. De machine was CE-gemarkeerd en daarom waren zulke wijzigingen niet toegestaan.

Bij het gebruik van een drietrapspedaal valt de machine bij doordrukken van het pedaal in de noodstop-stand. Dat betekent dat er in noodgevallen en na doordrukken van het pedaal een extra handeling nodig is om de machine opnieuw te starten.

> LEES OOK: CE-markering is niet waterdicht

Boete van ruim 21.000 euro voor gevaarlijke machine

De overtreding van artikel 7.7, 1e lid van het Arbeidsomstandighedenbesluit werd in het boeterapport opgenomen. De bewegende delen van het arbeidsmiddel die gevaar opleverden, namelijk de getande rollen, waren niet voorzien van zodanige schermen of beveiligingsinrichtingen dat het gevaar zoveel mogelijk was voorkomen. De uitvoerige zienswijze van het advocatenkantoor van de slachterij was niet overtuigend.

Afdeling Boete, Dwangsom en Inning van de Inspectie legde het bedrijf een boete van ruim 21.000 euro op. Gezien de vele tekortkomingen van het arbeidsmiddel startte de Inspectie bovendien een Warenwet-traject om de fabrikant te dwingen tot aanpassing van dit soort machines.

Auteur | Ehsan Kermani