Door: Sjoerd Klumpenaar
Minister Van Nieuwenhuizen vindt dat vrachtwagenchauffeurs bij een weeralarm zelf moeten inschatten of het veilig is om te rijden. Vakbonden reageren verbaasd: kregen de chauffeurs niet juist de schuld van de vele ongelukken bij de storm van 18 januari?
Op 18 januari kantelden 66 vrachtwagens door de harde wind. Deze vrachtwagen in Kampen kwam gedeeltelijk op een passerende auto terecht. Foto Ginopress / ANP
Weer of geen weer: er komt geen rijverbod voor vrachtwagens als er sprake is van ‘code rood’. Minister Cora van Nieuwenhuizen (VVD, Infrastructuur en Milieu) liet dinsdagavond aan de Tweede Kamer weten dat een totaalverbod volgens haar disproportioneel is. Volgens de minister kunnen chauffeurs het beste zelf inschatten of het veilig is om te gaan rijden.
Tijdens de zware storm op 18 januari ging het met 66 vrachtwagens mis: ze werden omvergeblazen door windstoten van soms wel 130 kilometer per uur of kwamen op een andere manier in de problemen. De ongelukken zorgden voor lange files; chauffeurs moesten het in de politiek ontgelden. Minister Van Nieuwenhuizen vond dat de chauffeurs “nog eens goed in de spiegel moesten kijken of ze niet ongelooflijk dom bezig zijn geweest”,en premier Mark Rutte noemde ze “oet-dingesen“. Toch is een algeheel rijverbod voor lege vrachtwagens volgens Van Nieuwenhuizen niet de oplossing, “omdat waarschuwingen geen harde norm kennen, vaak regionaal zijn en op het tijdstip dat de waarschuwingen worden afgegeven altijd al chauffeurs onderweg zullen zijn”.
Mond houden
“Onbegrijpelijk”, stelt CNV-voorzitter Tjitze van Rijssel van de sector Beroepsgoederenvervoer. “Dan moet je de volgende keer ook je mond houden als het weer misgaat.” FNV-bestuurder Edwin Atema memoreert aan een uitspraak van toenmalig minister Schultz uit 2017, die chauffeurs van lege vrachtwagens bij storm “asociaal” noemde. “Als je dat allemaal vindt als politiek, waarom leg je dan alsnog het risico bij de chauffeurs neer?”
Branchevereniging Transport en Logistiek Nederland (TLN) staat wel achter het besluit van de minister. Voorzitter Van Dijk stelt dat chauffeurs “de kapitein op het schip” zijn, en het beste weten wanneer er wel of niet gereden kan worden. “En wat nou als je een rijverbod invoert in Midden-Nederland als daar code rood is afgekondigd, en er kantelt een vrachtwagen buiten dat gebied? Windstoten houden zich niet aan provinciegrenzen.”
Roep om duidelijke regels
Vanuit een deel van de chauffeurs klinkt er toch steun voor een rijverbod voor lege vrachtwagens. Vakbond CNV Vakmensen deed na de januaristorm een rondvraag onder hun leden, waar het 246 reacties op terugkreeg. Ruim de helft van de chauffeurs in de rondvraag van CNV zegt graag duidelijkere regels te zien, zoals een rijverbod voor lichte vrachtauto’s zonder lading – die het grootste risico hebben om te waaien.
Ruim 70 procent van deze chauffeurs liet weten aan hun lot te zijn overgelaten of druk gevoeld te hebben om toch te gaan te rijden – ondanks de waarschuwing van Rijkswaterstaat. FNV-bestuurder Atema zegt niet aan de deskundigheid van chauffeurs te twijfelen, “maar het probleem ligt bij werknemers met tijdelijke contracten en buitenlandse chauffeurs. Zij zijn niet altijd in de positie om hun wagen langs de kant te zetten als het ze te gevaarlijk wordt. Dat kan je je baan kosten”.
Een ander probleem is dat de grote meerderheid van de omgewaaide vrachtwagens geen Nederlands kenteken had; de buitenlandse chauffeurs waren niet op de hoogte van het weeralarm. Een rijverbod zou dit volgens CNV-bestuurder Van Rijssel kunnen veranderen. “Je kunt dat gewoon op de matrixborden boven de snelweg aangeven. Ook in het Engels.”
Tijdens de storm van 18 januari lag Nederland een dag lang plat: Code Rood mocht niet baten
Middeleeuwse arbeidsomstandigheden
Voor transporteurs spelen economische belangen een grote rol, storm of geen storm. Elk uur telt. In de sector is het gebruikelijk dat er contracten worden afgesloten waardoor leveranciers boetes moeten betalen als ze te laat leveren. “Het zijn middeleeuwse arbeidsomstandigheden, die aantonen dat de sector wat dat betreft nog altijd niet volwassen is”, aldus Edwin Hatema van FNV. “Daar moet dringend wat aan gebeuren.”
Hier kan ook brancheorganisatie TLN zich in vinden. “Sinds 2017 worden er afspraken gemaakt met de transportsector en een aantal grote bedrijven, die ervoor moeten zorgen dat chauffeurs veilig en efficiënt kunnen blijven rijden onder extreme omstandigheden”, zegt TLN-voorzitter Arthur van Dijk. “En dit wáren extreme omstandigheden, dus daar kun je in mijn ogen geen boete voor opleggen. KLM is toch ook niet aansprakelijk als ze hun vliegtuig aan de grond houden met zo’n storm? Dat heet overmacht.” TLN laat weten dat het ondernemingen in de transportsector aanmoedigt om meer van zogenoemde safety deals te sluiten.
Vakbond CNV heeft laten weten dat minister Van Nieuwenhuizen haar recht van spreken heeft verspeeld. In een verklaring stelt Van Rijssel dat de vakbond werkt aan een nieuwsbrief een hulplijn voor chauffeurs, voor het geval er weer een weeralarm wordt afgegeven.
Bron:NRC