Niet goed opgebouwde rolsteigers zijn onnodig en gevaarlijk. Per 1 januari 2018 moet de opbouw van rolsteigers veiliger. Met als doel: minder valongevallen. Jammer genoeg kom je goed opgebouwde rolsteigers buiten de showroom van de leverancier zelden tegen. Maar hoe doe je dat, een rolsteiger opbouwen met inachtneming van de geldende regels?
Door: Adri Frijters
Valongevallen zijn de meest voorkomende ongevallen, terwijl een veilige werkplek op hoogte geen probleem hoeft te zijn. Een veilige werkplek creëren kan heel gemakkelijk met een rolsteiger.
Voortdurende innovatie
Om de bouw veiliger te maken hebben werkgevers en werknemers in 2016 afspraken gemaakt over de opbouw en het gebruik van rolsteigers. Deze afspraken zijn opgenomen in het A-Blad Rolsteigers.
Enkele jaren daarvoor zijn rolsteigerfabrikanten al in de weer geweest met het ontwerp van rolsteigers. Dit heeft bij sommige fabrikanten geleid tot minder onderdelen en bij alle fabrikanten tot een drastische wijziging van de opbouwmethode.
Deze vernieuwde opbouwinstructies zijn eveneens vastgelegd in het A-blad Rolsteigers.
Uiteraard is de Inspectie SZW (I-SZW) intensief bij de ontwikkelingen betrokken geweest. Met de nieuwe ontwikkelingen en afspraken is het niet langer nodig om tijdens het bouwen onbeveiligd te werken en na het bouwen een onveilige werkvloer te hebben.
De nieuwe opbouwmethode is veiliger dan de traditionele
De nieuwe, veiligere opbouw is door fabrikanten (Altrex, ASC, Custers, Layher en Skyworks) ‘vertaald’ naar hun eigen rolsteigers. Hierbij maken de fabrikanten gebruik van onder andere speciale onderdelen en werkmethoden.
De nieuwe opbouwmethode is veiliger dan de traditionele. Om reden van de arbeidshygiënische strategie moet de nieuwe opbouwmethode dan ook worden gevolgd. Vanaf 1 januari 2018 is daar ook geen discussie meer over omdat I-SZW er op zal handhaven.
De aanpassingen zijn beschreven in de werkbladen per fabrikant en in generieke zin in het nieuwe A-blad.
Door te werken volgens de nieuwe aanwijzingen en het A-blad voldoet men aan de huidige stand der techniek en veiligheid.
De VSB (Vereniging van Steiger-, hoogwerk- en bekistingbedrijven) heeft een informatieblad samengesteld waarin zij de verschillende opbouwmethoden per fabrikant helder op een rij heeft gezet.
Deze informatie is – samen met de handzame brochure Veilig werken met de rolsteiger – te downloaden van de VSB-website.
Het A-Blad wordt verstrekt door Volandis en is op de website downloadbaar.
Wat is een rolsteiger?
Onder een rolsteiger wordt verstaan een vrijstaande, halfvrijstaande of tegen de gevel staande mobiele steiger. Rolsteigers zijn uitgerust met (zwenk)wielen en samengesteld uit geprefabriceerde onderdelen. Zij bevatten hulpvloeren en één of meerdere werkvloeren voor het uitvoeren van werkzaamheden op hoogte. Hulpvloeren zijn tussenvloeren bedoeld om veilig boven te komen en de steiger veilig te kunnen opbouwen.
De aluminium rolsteiger wordt opgebouwd door de gebruiker, zoals de schilder of de voeger, die voor het uitvoeren van zijn werkzaamheden bewust heeft gekozen voor het gebruik van de veilige rolsteiger in plaats van de ladder.
Om de rolsteiger te kunnen opbouwen kunnen gebruikers trainingen volgen. In de praktijk wordt meestal volstaan met een instructie, een toolbox of, nog minder, het lezen en volgen van de handleidingen van de leverancier.
Het stipt volgen van de handleidingen is een vereiste
Dat stipt volgen van de handleidingen is een vereiste. Sommige leveranciers stellen de handleiding via een QR-code beschikbaar en/of plakken de opbouwinstructie als een sticker op de frames. Er zijn ook fabrikanten die de handleiding in meerdere talen beschikbaar stellen.
Een kamersteiger of vouwsteiger is geen rolsteiger. Met een kamersteiger is veilig werken alleen onder voorwaarden mogelijk. Over het algemeen is ‘doorbouwen’ met een kamersteiger niet toegestaan.
Altijd beveiligd
Zoals gezegd hebben de bij de VSB aangesloten fabrikanten/leveranciers nieuwe vormen van opbouwen ontwikkeld om de opbouw van rolsteigers veiliger te maken.
Het uitgangspunt daarbij was relatief simpel: bij (de)montage moet de werknemer altijd op heuphoogte rondom beschermd zijn voordat hij een volgend platform betreedt.
De voorgeschreven opbouwmethode is systeemspecifiek en gebruikers moeten die per 1 januari 2018 stipt volgen. Overigens is het altijd zaak de handleiding en voorschriften van de fabrikant te volgen.
Is er een rolsteiger in een configuratie nodig die niet volgens de handleiding samen is te stellen, dan zullen er tekeningen en berekeningen moeten worden gemaakt waaruit de gewenste opbouw van de rolsteiger blijkt.
Het is niet toegestaan onderdelen van verschillende merken of systemen in één configuratie te gebruiken, tenzij de fabrikanten akkoord zijn.
Tijdens het gebruik van de rolsteiger moeten werkvloeren rondom zijn beschermd met dubbele leuningen en kantplanken. Alleen als de afstand tot een gevel kleiner is dan 15 cm mag de leuning aan die zijde vervallen. Ook trappen moeten voorzien zijn van leuningen. Alleen als de werkvloer lager is dan 1,5 meter is het acceptabel om aan één lange zijde de knieleuning en kantplank weg te laten.
Het beklimmen van een rolsteiger gebeurt met trappen of via het frame aan de binnenzijde door gebruik te maken van de klimluiken. Vaak verwijderen gebruikers diagonalen of plaatsen zij die aan één zijde. Dat is conform de handleiding niet toegestaan, ook niet aan de gevelzijde.
Bij (de)montage moet de werknemer op heuphoogte rondom beschermd zijn
Verplicht per 1 januari 2018
De nieuwe, veiliger opbouwmethoden en de afspraken om veilig te werken zijn opgenomen in het vernieuwde A-blad Rolsteigers met los inlegvel. Zoals gezegd zijn de veiliger opbouwmethoden verplicht per 1 januari 2018.
Doordat de afspraken met werkgevers en werknemers zijn gemaakt, is het verplicht deze opbouwmethode en het A-Blad te volgen. Tenzij de gebruikers een aantoonbaar veiliger methode hanteren.
*Adri Frijters is consultant arbeidsveiligheid bij A3-A en Coördinator bouwveiligheid bij DSyS / TU-Delft, safety & security institute.
Dit artikel is eerder gepubliceerd in Facto Magazine nr. 12 (december 2017).
Dit is het uitgangspunt van de Inspectie SZW:
“In 2011 heeft de Inspectie SZW aan de VSB gevraagd om nieuwe systemen/opbouwmethoden te ontwikkelen om het veilig werken met rolsteigers te verbeteren (met name tijdens de op- en afbouw). Uitgangspunt hierbij is dat de randbeveiliging van een platform, bestaande uit minimaal een heupleuning, altijd is aangebracht voordat de opbouwer het platform betreedt. Vanzelfsprekend moeten werkvloeren altijd zijn voorzien van een boven- en tussenleuning en een kantplank. De Inspectie SZW heeft met de VSB afgesproken dat de branche een jaar de tijd krijgt voor deze ontwikkeling.
Introductie heeft plaatsgevonden tijdens de Bouwbeurs 2013. Er zijn verschillende systemen ontwikkeld door fabrikanten en leveranciers die aan dit veiligheidsniveau voldoen. In hoofdlijnen kunnen die zijn:
– het aanbrengen van tijdelijke heupleuningen en eventueel knieleuningen
– het aanbrengen van definitieve heupleuningen en eventueel knieleuningen
– het aanbrengen van samengestelde systeemelementen die leuningwerk en diagonalen vervangen.
Als u gebruik maakt van een in een (goedgekeurde) arbocatalogus aangeboden maatregel, voldoet u aan hetgeen de Inspectie SZW (Arbowetgeving) van u verlangt. Dit betekent niet dat alleen op de beschreven wijze aan de doelvoorschriften kan worden voldaan. Bent u in staat om op een andere aantoonbare manier hetzelfde beschermingsniveau te bieden, dan bent u daar vrij in. Bij de oude opbouwmethode is de kans groot dat het valgevaar niet afdoende wordt afgedekt.
De Inspectie SZW wijst erop dat bij constatering van valgevaar geen concessies worden gedaan en zij in voorkomende gevallen zal overgaan tot stillegging van de werkzaamheden en het opleggen van een boete.”
Lees ook:
Toename aantal arbeidsongevallen: 2500 meldingen in 2016
Eén op 15 werknemers heeft arbeidsongeval
Bron: http://facto.nl/rolsteiger-opbouwen-nieuwe-methode-per-1-januari-2018/