27 juli 2017, 17:02 – Yvonne Verkaik
‘Een groot deel van de bedrijfsongevallen is te voorkomen. Er is in ieder geval heel veel van te leren.’ Dat zegt Wim Eshuis, onderzoeker bij De Burcht (wetenschappelijk bureau voor de vakbeweging) als we bij hem langsgaan voor het dossier Ongelukken op het werk. Hij verbaast zich erover dat er zo weinig gebeurt aan het terugdringen van het aantal arbeidsongevallen in Nederland. ‘Dat dat zomaar kan, zonder dat iemand zegt: we gaan het aanpakken.’

Per week krijgen 9000 mensen met een ongeval op hun werk te maken. De helft daarvan loopt daarbij letsel op waardoor ze een dag moeten verzuimen. 400-500 mensen per week raken ernstig gewond en kunnen daardoor langdurig niet werken. In het afgelopen jaar kwamen zelfs 70 mensen om het leven door een ongeluk op hun werk, 19 meer dan het jaar daarvoor. Zijn deze aantallen terug te dringen? En heeft veiligheid op de werkvloer wel voldoende prioriteit? We leggen het voor aan Eshuis.

Mond houden
Volgens de onderzoeker heeft een deel van de bedrijven lak aan de regels die door de overheid worden gesteld om te zorgen dat er veilig gewerkt kan worden. Of ze vinden het te duur of werken in een markt die het niet op prijs stelt. Eshuis: ‘Een deel van de bedrijven neemt veiligheid heel serieus. Maar we weten bijvoorbeeld ook dat naar schatting bij de helft van de bedrijven ernstige ongevallen niet gemeld worden bij de Inspectie SZW (voorheen de Arbeidsinspectie). Dan is het mondje houden en zorgen dat de betrokken werknemer zo snel mogelijk weg is.’ En juist het lering trekken uit ongevallen en open arbeidsverhoudingen kunnen er volgens Eshuis voor zorgen dat ongevallen in de toekomst voorkomen kunnen worden.

Verplicht melden en RI&E
Het melden van een ernstig arbeidsongeval is verplicht, zo staat in de Arbowet. Net als het opstellen van een risico-inventarisatie en evaluatie, de zogenoemde RI&E. Hierin wordt onder andere onderzocht en vastgelegd of werkzaamheden gevaar of gezondheidsrisico’s kunnen opleveren voor medewerkers. Maar ook deze RI&E ontbreekt bij 48 procent van alle bedrijven, zo blijkt uit het onderzoek Arbo in bedrijf (2016).
En dat is een slechte zaak, vindt ook Eshuis. Hij stelt vast dat het lang niet altijd werkt om de veiligheid op de werkplek over te laten aan bedrijven. ’De kern van de wet is dat de bedrijven het zelf regelen en de overheid toezicht houdt. Maar de dienst die moet controleren, de Inspectie SZW, heeft onvoldoende mensen. Zij onderzoeken maar een deel van de ongevallen, en dan heb je natuurlijk een Inspectie zonder tanden.’

Aanvalsplan
Volgens Eshuis zou de Inspectie SZW dus moeten uitbreiden. Maar hij is ook voor een uitbreiding van haar taken. ‘Daar waar het niet lukt, die 50 procent. Waar geen risico-inventarisatie is en waar geen ongevallen worden gemeld daar moet je met extra maatregelen komen om te zorgen dat het wel voor elkaar komt. Een soort aanvalsplan en zeggen het moet naar 100 procent. Dat is toch de minimale eis in de Arbowet. Maar zo’n plan met de bijbehorende formatie dat heeft de Inspectie niet.’
Eshuis spreekt van een gedoogcultuur. ‘Het lijkt of we er allemaal heel druk mee bezig zijn, het heel belangrijk vinden. En vinden dat het niet kan al die ongevallen. Maar als je kijkt naar wat er nu werkelijk wordt gedaan om die ongevallen te voorkomen. Ja, dan zeg ik dit is gedogen. We doen net alsof we het belangrijk vinden.’

bron:demonitor.ncrv.nl