De Sociaal Economische Raad (SER) heeft vorig jaar het advies Betere zorg voor werkenden aan het kabinet uitgebracht. Volgens de raad moet de arbeidsgerelateerde zorg verbeteren, zoals meer aandacht voor preventie en een betere samenwerking tussen huisarts en bedrijfsarts. De SER was verdeeld over de toekomstige rol en positie van de arbo dienst en de bedrijfsarts en hoe de verbeteringen gerealiseerd moeten worden.

Wel of niet aangesloten bij gecertificeerde arbo dienst?

Het kabinet heeft onderzoek laten doen naar de naleving van wettelijke verplichtingen door werkgevers. Daaruit blijkt onder andere dat circa 28% van de werkgevers niet is aangesloten bij een gecertificeerde arbo dienst, terwijl dat wel verplicht is. Een werkgever kan van deze verplichting alleen afwijken als hij van de maatwerkregeling gebruik maakt.

Vangnetregeling of maatwerkregeling

Een korte toelichting: werkgevers zijn wettelijk verplicht zich te laten bijstaan door deskundigen voor de kerntaken ziekteverzuimbegeleiding, periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO), aanstellingskeuringen en toetsen van en adviseren van de risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E).
In de Arbo wet is opgenomen dat werkgevers kunnen kiezen tussen de vangnetregeling of de maatwerkregeling. Bij de vangnetregeling sluit een werkgever een contract voor een dienstenpakket met een gecertificeerde arbo dienst. Bij de maatwerkregeling sluit de werkgever in ieder geval een contract met een geregistreerd bedrijfsarts en verder organiseert hij de deskundige ondersteuning voor de kerntaken zelf.
Omdat aan de maatwerkregeling strikte eisen zijn verbonden (zie kader), is deze regeling alleen voor grote bedrijven een reel alternatief.

vangnetregeling

maatwerkregeling

contract met gecertificeerde arbodienst contract met een bedrijfsarts (de medewerkers moeten ook weten wie dat is en hoe hij bereikbaar is)
samenwerking tussen kerndeskundigen wordt binnen de arbodienst georganiseerd de werkgever organiseert zelf de samenwerking tussen de kerndeskundigen (bedrijfsarts, arbeids- en organisatiepsycholoog, hogere veiligheidskundige en arbeidshyginist)
als er een OR of PvT is dan moet deze instemmen met de keuze voor de arbodienst de werkgever moet overeenstemming met de OR of Pvt bereiken over het gebruik van de maatwerkregeling en over de wijze waarop deze wordt ingevuld
als er geen OR of Pvt is, mag de werkgever zelf de arbodienst kiezen als er geen OR of Pvt is dan is gebruik maken van de maatwerkregeling niet mogelijk, tenzij er een CAO-afspraak over de maatwerkregeling is gemaakt

Toekomstige wetswijziging

Dit onderzoek en het SER-advies zijn voor het kabinet reden geweest om een aantal wijzigingen in de arbo wetgeving door te willen voeren.
De belangrijkste zijn:
De invoering van een verplicht basiscontract voor de arbodienstverlening;
Het aanbieden van het zogeheten arbeidsomstandighedenspreekuur wordt weer verplicht;
Er komt een second opinion bedrijfsarts.

Het wetsvoorstel gaat binnenkort naar de Tweede Kamer. Om werkgevers de tijd te geven zich op de wijzigingen voor te bereiden, is de beoogde ingangsdatum verschoven van 1 maart 2016 naar 1 januari 2017.

Welke afspraken komen er in het basiscontract?

Een basiscontract geeft helderheid voor alle betrokken partijen. In het basiscontract staan straks onder meer afspraken over:
de deskundige begeleiding bij ziekteverzuim;
het toetsen van de risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E);
het verrichten van aanstellingskeuringen;
het aanbieden van Periodiek ArbeidsGezondheidskundig Onderzoek (PAGOs);
de vrije toegang van de werknemer tot de bedrijfsarts of arbodienst.

Dit basiscontract bevat minimumgaranties over de professionaliteit van de arbodienstverlening. Zo moet de arbodienstverlener in staat worden gesteld om de dienstverlening op volwaardige wijze uit te kunnen voeren. Als de arbodienst dat nodig acht, moet deze voldoende tijd krijgen voor het bezoeken van de werkplek, in overleg met de werknemersvertegenwoordiging, het regelen en (laten) uitvoeren van een second opinion, de mogelijkheid een andere bedrijfsarts te consulteren bij het ontbreken van een vertrouwensband en het melden of doorverwijzen als er sprake is van beroepsziekten.

De sanctie voor de werkgever die straks geen basiscontract heeft met een gecertificeerde arbodienst of een bedrijfsarts (voor werkgevers onder de maatwerkregeling), wordt verzwaard. Het beschikken over een basiscontract tot eind 2018 is voor de Inspectie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een speerpunt in de handhaving.

Wat betekent het wettelijk verplichte basiscontract voor u?

Ook uw contract moet tijdig worden aangepast aan het straks verplichte basiscontract. We zullen u hierover na afronding van de parlementaire behandeling van het wetsvoorstel nader informeren.