Door: Ben Meindertsma

Mensen die jarenlang hebben gewerkt in dieselrook, zoals bouwvakkers en garagepersoneel, gaan vaker dood door longkanker dan tot nu toe werd aangenomen. Dat blijkt uit een conceptrapport van de Gezondheidsraad dat in handen is van de NOS.
Uit het rapport blijkt dat een leven lang werken in een grote hoeveelheid dieselrook leidt tot zeven extra doden op honderd werknemers (om precies te zijn 689 op de 10.000). Tot nu toe ging men ervan uit dat het om ongeveer n extra dode door longkanker ging.
Hart- en vaatziekten
Het rapport baseert zich op studies naar de gezondheidseffecten van oudere dieselmotoren. Over dieselmotoren die recentelijk op de markt zijn gekomen, zijn geen cijfers bekend. Aangenomen wordt dat die aanzienlijk minder kanker veroorzaken.
Longkanker is niet de enige aandoening die veroorzaakt wordt door dieselrook. Een nog grotere groep werknemers loopt het risico op hart- en vaatziekten of longaandoeningen, zoals COPD en astma.
Vuilnismannen
Ongeveer 600.000 mensen werken met enige regelmaat in de uitlaatgassen van dieselmotoren. Het gaat onder andere om personeel in garages, overslagbedrijven in havens, op veerboten, vrachtautos en vuilniswagens. Ongeveer 75.000 van deze mensen kunnen zelfs aan grote hoeveelheden dieselrook worden blootgesteld, aldus een ruwe schatting uit 2004.
Tot voor kort werd weinig gedaan om dieseluitstoot te verminderen. “Ik ken tientallen oud-collega’s die voor hun zeventigste aan kanker zijn overleden”, zegt de gepensioneerde ex-buschauffeur Ton van den Berg. “Het werd mij tien jaar geleden pas echt duidelijk dat diesel een probleem was.” Samen met de FNV en oud-chauffeurs uit Amsterdam probeert hij meer erkenning te krijgen voor het probleem.
Sinds een aantal jaren zijn bedrijven verplicht om praktische maatregelen te nemen om de blootstelling zoveel mogelijk te beperken. Arbo-deskundigen zeggen dat de blootstelling voor werknemers in veel bedrijven daardoor flink is verminderd. De arbeidsinspectie (I-SZW) zegt niet te controleren of bedrijven zich aan de afspraken houden.
Strenge norm
Met het rapport van de Gezondheidsraad kan voor het eerst een landelijke grenswaarde worden vastgesteld. Op dit moment moeten bedrijven of sectoren zelf de grens vaststellen. Die moet lager zijn dan 50 microgram elementair koolstof (EC) per kubieke meter. Werknemers van bedrijven die het probleem niet serieus nemen, kunnen daardoor nog altijd werken in veel te hoge concentraties dieselrook.
Deskundigen verwachten dat op basis van dit rapport de landelijke grenswaarde moet worden verlaagd naar minder dan 10 microgram EC. Nederland zou daarmee het eerste land ter wereld worden met zo’n strenge norm.
Afzuiginstallaties
Voor bedrijven waar werknemers nog altijd werken met te veel dieselrook zal een strenge grenswaarde grote gevolgen hebben. Ze zullen oude dieselmotoren moeten vervangen door elektrisch aangedreven voertuigen of nieuwe dieselmotoren, afzuiginstallaties moeten plaatsen of roetfilters moeten gebruiken.
De Gezondheidsraad wil niet reageren voordat er een definitief rapport is.