Zowat een op de tien arbeidsongevallen en nagenoeg de helft van alle dodelijke arbeidsongevallen gebeuren in het verkeer. Het woon-werkverkeer neemt daarvan de hoofdmoot voor zijn rekening. Die verkeersongevallen kosten bedrijven handenvol geld en zijn voor steeds meer ondernemers een reden om werk te maken van een aangepast preventiebeleid.
De concrete realisaties en resultaten kwamen dinsdag 2 december aan bod op de conferentie ‘Werknemers veilig in het verkeer’, een initiatief van de VSV (Vlaamse Stichting Verkeerskunde) in samenwerking met de Vlaamse overheid, Ethias en Prebes, de Koninklijke Vlaamse Vereniging voor Preventie en Bescherming.
Het aantal arbeidsongevallen in het verkeer gaat de laatste jaren in stijgende lijn, terwijl het totale aantal arbeidsongevallen afneemt. Arbeidsongevallen in het verkeer hebben bovendien veel ernstiger gevolgen dan ongevallen die op de werkvloer gebeuren, zo blijkt uit recente cijfers van het Fonds voor Arbeidsongevallen (FAO).
Ongevallen en gevolgen
In 2013 registreerde het FAO in totaal 150.519 arbeidsongevallen, waarvan zowat 1 op 10 in het verkeer gebeurde (15.811 of 10,5%). De grote meerderheid daarvan zijn verkeersongevallen op de weg van en naar het werk (13.423 of 84,9%). Kijken we naar de gevolgen, dan valt op dat het verkeer goed is voor 13,0% van de ongevallen met blijvende arbeidsongeschiktheid tot gevolg en maar liefst 49,6% van de dodelijke arbeidsongevallen. In tegenstelling tot het totale aantal arbeidsongevallen, dat sinds 1990 ongeveer is gehalveerd (van 295.860 in 1990 naar 150.519 in 2013), is het aantal woon-werkongevallen over dezelfde periode met meer dan een vijfde toegenomen (van 19.579 in 1990 tot 23.793 in 2013). De verhouding van het aantal woon-werkongevallen tot het totale aantal arbeidsongevallen is daarmee meer dan verdubbeld, van 6,6% in 1990 tot 15,8% in 2013.
Voor de bedrijven zijn de gevolgen van deze evolutie niet te onderschatten: meer herstellingskosten, werkverlet, nood aan vervangend personeel, stijgende verzekeringspremies, kosten voor administratieve en juridische afhandeling, een negatieve invloed op het bedrijfsimago…, om van het menselijk leed bij de getroffen werknemers en hun omgeving nog maar te zwijgen.
Veiligheidscultuur
CEO’s en veiligheidsverantwoordelijken van onder meer BASF, Boortmalt, bpost, Carglass, DuPont, H.Essers, IBM, Monsanto en Volvo Cars lichtten op 2 December in het Vlaams Parlement toe hoe ze die problematiek in de praktijk aanpakken. ‘Zes bedrijven tekenden vorig jaar in op een proefproject dat de VSV met de steun van Ethias organiseerde, en waarbij ze stap voor stap werden gecoacht bij het opstellen en uitvoeren van een verkeersveiligheidsplan op maat van de onderneming. Uit de resultaten blijkt dat bedrijven waar reeds een goede algemene veiligheids- en preventiecultuur bestaat, inclusief de bijhorende management- en overlegstructuren die daarvoor nodig zijn, duidelijk een stapje voor hebben bij het uitwerken van een verkeersveiligheidsbeleid’, zegt VSV-woordvoerder Werner De Dobbeleer.
Concrete elementen van zo’n beleid zijn bijvoorbeeld het systematisch verzamelen van gegevens over incidenten, ongevallen en risicofactoren, het formeel vastleggen van engagementen in een charter, opleiding en sensibilisering van de werknemers rond diverse verkeersrisico’s, controles op het gebruik van veiligheidsuitrusting zoals veiligheidsgordels en fietshelmen, het aanspreken van overtreders op hun gedrag, aandacht voor veiligheidstechnologie bij het aankopen van bedrijfswagens, het in kaart brengen van risicoplekken en knelpunten in de omgeving van het bedrijf en aanpassingen aan de verkeersinfrastructuur op en rond het bedrijfsterrein. Bedrijven die inspanningen leveren om de verkeersveiligheid te vergroten hebben meer kans op succes als ze die inspanningen kaderen in een globale strategie. De recente ISO 39001-norm voor verkeersveiligheidsmanagement biedt daarvoor het ideale raamwerk.
‘Via een doorgedreven preventiebeleid is de bedrijfswereld erin geslaagd om het aantal ongevallen op de werkvloer drastisch te verminderen’, aldus Vlaams minister van Openbare Werken en Mobiliteit Ben Weyts. ‘Jammer genoeg stijgt het aantal arbeidsongevallen in het verkeer. Bedrijven hebben hier de sleutel in handen via onder andere sensibilisering, opleiding en veiligheidstechnologie voor bedrijfswagens om het tij te keren. Ondernemers zijn daarom een onmisbaar element in het verkeersveiligheidsbeleid en een daling van het aantal slachtoffers’, besluit minister Weyts.
Het rapport ‘Werken aan verkeersveiligheid in bedrijven loont’ is beschikbaar op www.werknemersveiliginhetverkeer.be.