Thomas van Belzen Den Haag – Het aantal medewerkers in de bouw en infra dat zich met klachten meldt bij CSR Centrum voor Stressmanagement stijgt. Vaak zijn ze wanhopig, omdat ze niet weten wat hen overkomt. Het heeft te maken met veranderende omstandigheden, zegt Carolien Hamming, directeur van CSR. “De sfeer op bouwplaatsen verslechtert, door de grote druk op projecten, die goedkoper, sneller en vaak met minder mensen moeten worden uitgevoerd.”
Mannen huilen niet. Uitvoerders huilen niet. Het is onzin natuurlijk. ‘Bouwers’ zijn ook mensen. Ze lopen alleen niet graag te koop met hun problemen. Hamming weet dat als geen ander. De stresscoaches van CSR maken geregeld mee dat uitvoerders in tranen uitbarsten als ze zich eenmaal hebben gemeld. Een op de vijf houdt het niet droog. “Hoe kan dit nou?”, vragen ze ons. “Ik trek het niet meer.” “Wat gebeurt er met me?”
Niet lullen, maar poetsen
Het grijpt haar aan. Zeer veel respect heeft Hamming voor de “bijzonder hard werkende” mannen van de bouw, waar niet lullen maar poetsen de mentaliteit is. Dag in dag uit, in weer en wind. De wekker, die gaat meestal al om een uur of vijf of zes. Half Nederland ligt dan nog op één oor.
Door de crisis neemt het aantal mensen in de bouw dat roofbouw pleegt toe. Meestal lopen ‘bouwers’ te lang met hun klachten door. Vaak zijn ze zich er niet van bewust dat spierpijn, hoofdpijn of maagklachten te maken hebben met stress.
CSR verwacht eind dit jaar af te sluiten met 170 aanmeldingen voor individuele coaching. Die begint met een Energie-CheckUp, een soort stress-APK. Daarna volgt een aantal sessies met een stresscoach die hersteltips geeft of aanwijzingen, waarmee roofbouw kan worden voorkomen. Hamming roept mensen op hun klachten eerder onder de aandacht te brengen. “Meestal melden ze zich pas als ze niet goed meer functioneren. Dat is eigenlijk te laat.”
'Hersteltekort'
Piekeren, slapeloze nachten, kortje lontjes, angstaanvallen in de Albert Heijn, na het weekend nog steeds niet uitgerust zijn. Het zijn allemaal symptomen van een ‘hersteltekort’, “want daar draait het om”.
In de waan van de dag ontgaat het de gemiddelde collega, zegt Hamming. Ook omdat er in de bouw niet gemakkelijk over werkstress wordt gesproken. Soms is er de angst om ontslagen te worden, vaker zijn ze bang niet begrepen te worden: ze begrijpen het zelf niet eens. “Leidinggevenden hebben misschien wel door dat iemand niet goed in zijn vel zit, maar beginnen er liever ook niet over. Vaak staan ze zelf ook onder druk.”
Hamming wil niet miepen en neemt een veel gehoord misverstand weg: “Stress is op zichzelf het probleem niet. Dat hoort erbij en is een normale reactie op inspanning”, benadrukt ze. “Maar werkstress zit nog wel ten onrechte in de taboesfeer. Zolang het onbespreekbaar blijft, kunnen collega’s elkaar niet steunen, terwijl juist dat van wezenlijk belang is.”
Minister Asscher trapte maandag de week van de stress af. Voor de werkdrukvoorziening ‘Stress uit de bouw’ kreeg Arbouw uit handen van de minister de publieksprijs van de zogeheten Goede Praktijken Competitie. Ook Asscher hamerde op het feit dat het taboe op werkstress doorbroken moet worden. Werkstress als arbeidsrisico nummer 1. Het kost het Nederlandse bedrijfsleven 2,2 miljard euro per jaar.
Luisteren
Terug naar de bouw. Komt het aantal meldingen bij CSR dit jaar op 170, vorig jaar was dat ongeveer 140. Hamming verklaart de toename als volgt: “Tegenwoordig moet alles sneller. Teams veranderen. Bouwvakkers raken hun maten kwijt en moeten steeds vaker uitwijken naar andere gebieden. Intussen verslechtert de sfeer.” Ze wil niet wijzen met haar vingertje. Leidinggevenden geeft ze tips: “Luister naar de mensen. Mopper niet alleen als het slecht gaat, maar vier ook de resultaten.” Uitvoerders hebben als regelneven van de bouw, als spil van het bouwproces, het meeste last van werkstress, bleek eerder al uit onderzoek van TNO. Mensen die in de top van een bedrijf opereren, overkomt het opvallend genoeg minder vaak.
Hamming besluit: “Let op elkaar en neem klachten serieus. Als je er op tijd bij bent, hoeven de oplossingen waar mensen heel blij van worden niet veel te kosten.”